Các nhà nghiên cứu đã đạt được một bước tiến quan trọng trong việc hiểu về sự hình thành và thay đổi của các dòng sông trên toàn cầu. Theo một nghiên cứu gần đây được công bố, các con sông có xu hướng hình thành nhiều nhánh nếu tốc độ xói mòn bờ sông nhanh hơn tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện. Phát hiện này có ý nghĩa quan trọng đối với việc quản lý và bảo vệ các hệ sinh thái sông ngòi đa dạng.
Sông ngòi đóng vai trò như những động mạch của Trái Đất, cung cấp nước, trầm tích và các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự tồn tại của nhiều hệ sinh thái. Tuy nhiên, việc tìm hiểu nguyên nhân định hình dòng chảy của các con sông đã trở thành một thách thức đối với các nhà nghiên cứu trong nhiều thập kỷ qua.
Một nhóm nghiên cứu tại Đại học California, Santa Barbara (UCSB) đã thực hiện một nghiên cứu toàn diện về động lực của các nhánh sông. Họ đã lập bản đồ và phân tích dữ liệu từ 84 con sông trên toàn cầu trong suốt 36 năm, sử dụng các hình ảnh vệ tinh để theo dõi sự thay đổi của các dòng sông.
Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng, khi tốc độ xói mòn bờ sông nhanh hơn tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện, các con sông có xu hướng hình thành nhiều nhánh. Điều này giúp giải thích tại sao một số con sông lớn nhất thế giới lại có nhiều nhánh sông và tại sao một số con sông khác lại duy trì dòng chảy đơn.
Các nhà nghiên cứu đã phân loại sông ngòi thành hai loại chính: sông đơn dòng và sông đa dòng. Hầu hết các con sông lớn nhất thế giới đều thuộc loại sông đa dòng, trong khi sông Mississippi ở Mỹ là một ví dụ điển hình cho sông đơn dòng.
Nghiên cứu này cũng cung cấp cái nhìn sâu hơn về các thảm họa thiên nhiên liên quan đến sông ngòi và nỗ lực phục hồi hệ sinh thái sông ngòi. Hiện nay, việc tái kết nối các vùng đồng bằng ngập lụt với các con sông đã bị phân dòng ngày càng được quan tâm. Những giải pháp phục hồi dựa trên tự nhiên đòi hỏi phải xác định được độ rộng của hành lang sông cần thiết, cũng như thời gian để một con sông hồi phục trạng thái tự nhiên.
Với kết quả nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã đưa ra một công thức có thể giúp tính toán thời gian cần thiết để một con sông hình thành dòng chảy mới. Công thức này bao gồm các biến số quan trọng như thời gian một con sông hình thành dòng chảy mới, cung cấp một công cụ hữu ích cho việc lập kế hoạch phòng chống lũ lụt và phục hồi hệ sinh thái sông ngòi.
Thông tin từ nghiên cứu này có thể được ứng dụng trong việc quản lý và bảo vệ các hệ sinh thái sông ngòi trên toàn cầu, giúp giảm thiểu rủi ro thiên tai và duy trì sự đa dạng sinh học của các hệ sinh thái này. Để biết thêm thông tin về nghiên cứu này, bạn có thể truy cập vào trang web của Đại học California, Santa Barbara hoặc tìm kiếm các bài báo khoa học liên quan trên các tạp chí quốc tế.
