Trung Quốc đã chính thức khởi động dự án xây dựng một con đập thủy điện khổng lồ trên cao nguyên Tây Tạng, với tham vọng đưa công trình này trở thành một trong những cơ sở thủy điện lớn nhất trên thế giới. Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã chủ trì lễ khởi công dự án vào ngày 19/7 tại thành phố Nyingchi, thuộc khu tự trị Tây Tạng.
Dự án này nằm ở hạ lưu sông Yarlung Tsangpo, một dòng sông huyết mạch chảy qua Tây Tạng và sau đó trở thành sông Brahmaputra, chảy qua Ấn Độ và Bangladesh trước khi đổ ra biển. Được lên kế hoạch từ năm 2020, dự án này là một phần quan trọng trong kế hoạch 5 năm của Trung Quốc nhằm khai thác tối đa tiềm năng thủy điện của cao nguyên Tây Tạng. Sau khi được phê duyệt vào tháng 12 năm ngoái, dự án đã sẵn sàng để bắt đầu triển khai.
Con đập này được thiết kế để đạt công suất sản xuất điện lên đến 300 tỷ kilowatt-giờ mỗi năm, gấp 3 lần công suất của đập Tam Hiệp, một trong những đập thủy điện lớn nhất thế giới hiện nay. Với quy mô như vậy, dự án này hứa hẹn sẽ là một trong những cơ sở thủy điện hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, dự án đã gây ra những lo ngại tại Ấn Độ và Bangladesh về vấn đề an ninh nguồn nước và lương thực, cũng như việc di dời dân cư và các tác động tiềm ẩn đối với môi trường.
Trung Quốc đã nhiều lần khẳng định rằng dự án đã trải qua các đánh giá khoa học nghiêm ngặt và sẽ không gây ra bất kỳ ảnh hưởng tiêu cực nào đến môi trường sinh thái, ổn định địa chất, hay quyền sử dụng nguồn nước của các quốc gia nằm hạ lưu sông. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cho biết rằng dự án có thể hỗ trợ các nỗ lực phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu tại các khu vực hạ lưu.
Dự án này bao gồm 5 nhà máy thủy điện bậc thang, với tổng mức đầu tư ước tính khoảng 1.200 tỷ nhân dân tệ (tương đương 167 tỷ USD). Dự kiến, dự án sẽ chủ yếu cung cấp điện ra ngoài Tây Tạng, đồng thời cũng đáp ứng nhu cầu sử dụng điện trong khu vực.
Tập đoàn China Yajiang, một doanh nghiệp nhà nước mới được thành lập, sẽ đóng vai trò là chủ đầu tư của dự án. Động thái này đã thúc đẩy Ấn Độ đẩy nhanh tiến độ các dự án thủy điện của riêng mình trên sông Brahmaputra tại Arunachal Pradesh, như một cách để khẳng định quyền sử dụng nguồn nước của mình.
Các quốc gia hạ lưu của sông Brahmaputra, đặc biệt là Ấn Độ và Bangladesh, đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về dự án. Họ lo sợ rằng con đập này có thể ảnh hưởng đến lưu lượng nước và làm thay đổi dòng chảy tự nhiên của sông, từ đó ảnh hưởng đến nông nghiệp, đánh bắt cá và sinh kế của hàng triệu người dân sống ở hạ lưu.
Trong khi đó, Trung Quốc tiếp tục khẳng định cam kết của mình trong việc bảo vệ môi trường và đảm bảo rằng dự án sẽ không gây ra bất kỳ hậu quả tiêu cực nào cho khu vực. Tuy nhiên, việc triển khai dự án này vẫn đang được theo dõi chặt chẽ bởi cộng đồng quốc tế và các quốc gia liên quan.
Nhìn chung, việc xây dựng con đập thủy điện khổng lồ này trên cao nguyên Tây Tạng không chỉ là một dự án năng lượng, mà còn liên quan đến các vấn đề môi trường, xã hội, và chính trị phức tạp giữa các quốc gia. Sự thành công hoặc thất bại của dự án này có thể có những tác động lâu dài đối với khu vực và thế giới.
