Những nỗ lực của phụ nữ trong việc khởi nghiệp tại Quảng Ninh, thông qua việc tận dụng và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, đã và đang tạo ra những đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế – xã hội địa phương. Tại xã biên giới Hải Sơn, chị Sần Móc Lộc, một người phụ nữ thuộc dân tộc Sán Chỉ, đã tiên phong chọn con đường làm du lịch dựa trên hoa sim – một biểu tượng văn hóa của vùng cao. Với mức giá chỉ 10.000 đồng, du khách có thể tham quan vườn hoa, chụp ảnh và đắm chìm trong không gian văn hóa đặc sắc của vùng cao.

Mô hình du lịch của chị Lộc không chỉ mang lại thu nhập cho gia đình mình mà còn truyền cảm hứng cho cộng đồng xung quanh. Nhiều bà con đã bắt đầu trồng các loại cây, tạo ra một khu sinh thái liền mạch để phát triển các tour du lịch trải nghiệm. Điều này không chỉ giúp tăng thu nhập cho người dân địa phương mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của hoa sim – một loài hoa đặc trưng và thiêng liêng của vùng cao.

Không chỉ chị Lộc, chị Trương Thị Thanh Hương, cư dân phường Yên Tử, cũng đã mạnh dạn đầu tư vào mô hình du lịch cộng đồng, giới thiệu văn hóa đặc sắc của người Dao Thanh Y đến với công chúng. Chị Hương đã xây dựng nhà hàng Dao Thanh Y Yên Tử, nơi du khách có thể thưởng thức ẩm thực truyền thống, trải nghiệm tắm thuốc, thêu thổ cẩm, làm bánh, giao lưu hát múa và tìm hiểu về các nghi lễ văn hóa của người Dao. Qua đó, chị Hương không chỉ giúp bảo tồn văn hóa truyền thống mà còn tạo ra một điểm đến hấp dẫn cho du khách.

Ở Tiên Yên, chị Lê Thị Bích Hạnh, Chủ tịch CLB Đầu tư và khởi nghiệp Tiên Yên, đã thành lập Hợp tác xã (HTX) Chế biến và tiêu thụ nông sản Tiên Yên. HTX không chỉ thu mua trà cho bà con mà còn chế biến, giới thiệu sản phẩm tại các hội chợ OCOP và các nền tảng số. Bên cạnh đó, chị Hạnh cũng xây dựng homestay Pạc Sủi, nhanh chóng trở thành điểm đến yêu thích của du khách. Tại đây, du khách không chỉ được nghỉ dưỡng trong một không gian xanh mát mà còn được trải nghiệm tắm thác, uống trà, thưởng thức ẩm thực địa phương như gà Tiên Yên, bánh gật gù, và giao lưu văn hóa với người bản địa.

Những người phụ nữ như chị Lộc, chị Hương, chị Hạnh là những tấm gương sáng, góp phần mở ra hướng phát triển kinh tế mới cho địa phương. Họ không chỉ làm du lịch, phát triển kinh tế mà còn là những người gìn giữ, lan tỏa văn hóa dân tộc một cách thiết thực và bền vững. Thông qua các hoạt động của mình, họ đã cho thấy rằng việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa không chỉ là trách nhiệm của một nhóm người mà còn là một cách để phát triển kinh tế – xã hội một cách bền vững.

Qua những nỗ lực của mình, những người phụ nữ tại Quảng Ninh đã chứng minh rằng, với sự sáng tạo, dám nghĩ dám làm, và bằng việc tận dụng những giá trị văn hóa truyền thống, họ có thể tạo ra những giá trị mới cho bản thân và cho cộng đồng. Đây là một hướng đi mới, mở ra nhiều hy vọng cho việc phát triển kinh tế – xã hội ở các vùng quê, đồng thời là một cách để giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Lễ mừng lúa mới là một trong những phong tục truyền thống quan trọng của đồng bào Bru-Vân Kiều, một dân tộc thiểu số sống trên dãy Trường Sơn. Đây là dịp để người dân bày tỏ lòng biết ơn với trời đất, thần linh và tổ tiên đã phù hộ cho cây lúa trổ bông, trĩu hạt.

Lễ mừng lúa mới thường được tổ chức vào cuối vụ gặt, khi trong kho đã đầy lúa, trong lòng người đầy háo hức. Mỗi bản làng tổ chức lễ theo quy mô và tập tục riêng, nhưng tựu trung vẫn giữ được cốt lõi: biết ơn và cầu mong. Với người Bru-Vân Kiều, cây lúa không chỉ là thực phẩm, mà là linh hồn của sự sống, là nhịp đập của cả cộng đồng.

Trong sắc màu thổ cẩm và tiếng chiêng trầm bổng, lễ mừng cơm mới ngân lên giai điệu văn hóa dân tộc mộc mạc, sâu lắng và thấm đượm tình đất, tình người. Từ tờ mờ sáng, khói bếp đã tỏa lên từ từng nóc nhà. Những người phụ nữ trong bản thay nhau nấu xôi, đồ cơm, giã gạo nếp mới. Đĩa thịt rừng được tẩm ướp gia vị thơm nức, chum rượu cần đã được mở nắp, sẵn sàng cho buổi lễ lớn nhất trong năm.

Già làng Hồ Noi sẽ thực hiện nghi lễ chính thức. Trước bàn cúng, ông rì rầm khấn: “Ơi Giàng! Ơi thần lúa, thần núi, thần suối… xin nhận lễ của con cháu Bru-Vân Kiều. Cảm ơn đã cho mùa lúa tốt tươi, cho con cái được mạnh khỏe, bản làng được yên vui…”. Giọng khấn của già làng hòa trong làn khói của hương trầm, như kết nối giữa thế giới con người và thế giới linh thiêng.

Sau phần lễ là phần hội. Không khí nhanh chóng chuyển từ trầm mặc sang rộn ràng, tươi vui. Chiêng được mang ra, những thanh niên lực lưỡng vỗ trống, những cô gái khoác lên mình bộ váy thổ cẩm sặc sỡ, nhún nhảy theo nhịp nhạc núi rừng. Vũ điệu xoang Bru-Vân Kiều chậm rãi, dẻo dai, mang hơi thở của thiên nhiên, có núi, có sông, có gió rừng xào xạc trong từng bước chân.

Trải qua bao biến thiên của lịch sử và sự chuyển mình của đời sống hiện đại, lễ mừng lúa mới vẫn được người Bru-Vân Kiều trên dãy Trường Sơn gìn giữ như một phần máu thịt. Không chỉ là phong tục, lễ hội này còn là minh chứng cho bản sắc bền vững của một tộc người luôn sống hài hòa với thiên nhiên.

Ngày nay, chính quyền địa phương và các đồn Biên phòng đóng quân trên địa bàn luôn đồng hành cùng bà con trong việc phục dựng và tổ chức các lễ hội truyền thống. Nhiều trường học vùng cao còn đưa nội dung về lễ mừng lúa mới vào chương trình ngoại khóa, giúp học sinh người Bru-Vân Kiều hiểu và tự hào về truyền thống dân tộc mình.

Lễ mừng cơm mới không chỉ nói lên mối giao cảm giữa con người với thiên nhiên, mà còn là biểu tượng của sự cố kết cộng đồng, của tình cảm thủy chung, son sắt giữa người với người. Trong từng nắm cơm dẻo, từng điệu xoang nhịp nhàng, lễ mừng lúa mới là bản hòa ca của bản sắc, của ký ức cộng đồng được truyền từ đời này sang đời khác.