Rau xanh không chỉ là một phần quan trọng trong chế độ ăn uống hàng ngày mà còn đóng vai trò hỗ trợ sức khỏe gan. Các loại rau như cải xanh, diếp cá, rau má, atisô và tía tô đã được nghiên cứu và chứng minh có khả năng hỗ trợ giải độc, ổn định men gan, giảm viêm và hạn chế tổn thương gan do gốc tự do.

Gan là cơ quan quan trọng trong cơ thể đảm nhiệm vai trò chuyển hóa, thải độc và điều hòa năng lượng. Tuy nhiên, gan dễ bị tổn thương do nhiều yếu tố như rượu, thực phẩm giàu chất béo, thuốc, hóa chất và bệnh lý chuyển hóa. Bổ sung rau xanh hàng ngày, đặc biệt là các loại rau có đặc tính chống oxy hóa và kháng viêm, là một trong những biện pháp tự nhiên giúp hỗ trợ gan hoạt động hiệu quả hơn.

Cải xanh là một trong những loại rau giàu dinh dưỡng, chứa sulforaphane, một hợp chất thực vật có khả năng kích hoạt enzym giải độc giai đoạn 2 tại gan, giúp loại bỏ độc tố khỏi cơ thể. Sulforaphane cũng giúp giảm viêm gan, tăng độ nhạy insulin và ức chế sự phát triển của tế bào ung thư gan. Ngoài ra, cải xanh còn giàu vitamin C, E, beta-carotene và chất xơ, giúp duy trì men gan ổn định, giảm tích tụ mỡ trong gan và tăng cường hệ miễn dịch.

Diếp cá cũng là một loại rau có nhiều lợi ích cho sức khỏe gan. Diếp cá chứa nhiều chất chống oxy hóa như quercitrin, rutin và axit caffeoylquinic, có tác dụng làm giảm stress oxy hóa, một trong những nguyên nhân chính gây tổn thương tế bào gan. Diếp cá cũng có khả năng cải thiện chỉ số gan trong các mô hình tổn thương gan do hóa chất gây ra. Đặc tính kháng viêm và lợi tiểu của diếp cá còn giúp tăng cường quá trình bài tiết, giảm gánh nặng chuyển hóa cho gan.

Rau má có khả năng hỗ trợ gan trong việc chống lại tác hại của rượu và độc tố. Rau má kích thích sản xuất mật, giúp cải thiện tiêu hóa và tăng khả năng chuyển hóa lipid tại gan. Đặc tính chống viêm của rau má cũng giúp làm dịu các phản ứng viêm cấp và mạn tính trong mô gan.

Atisô chứa cynarin và silymarin, hai hoạt chất bảo vệ gan và tăng khả năng phục hồi tổn thương mô gan. Atisô cũng giúp giảm nồng độ men gan ALT, AST và GGT ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu. Atisô còn giúp tăng tiết mật hỗ trợ tiêu hóa chất béo và loại bỏ độc tố tan trong chất béo ra khỏi cơ thể.

Tía tô chứa hợp chất perillartine, giúp điều hòa chuyển hóa lipid, giảm tích tụ chất béo trong gan và hỗ trợ kiểm soát đường huyết. Tía tô cũng làm giảm biểu hiện các gen liên quan đến tổng hợp lipid và thúc đẩy sản xuất ty thể – giúp tăng hiệu suất hoạt động của tế bào gan.

Tuy nhiên, việc tăng cường chức năng gan cần kết hợp nhiều yếu tố, không chỉ dừng ở thực phẩm. Người dân nên duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế rượu bia, tăng cường vận động, kiểm tra sức khỏe định kỳ và tiêm vaccine đầy đủ để phòng ngừa viêm gan A, B. Trường hợp có dấu hiệu men gan cao, vàng da, mệt mỏi kéo dài hoặc tiền sử bệnh lý gan, người bệnh nên thăm khám chuyên khoa gan mật để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Một trường hợp gần đây tại Mỹ đã làm dấy lên mối quan ngại về việc sử dụng thực phẩm bổ sung có nguồn gốc thảo dược, đặc biệt là viên nghệ, và nguy cơ gây tổn thương gan nghiêm trọng. Katie Mohan, một phụ nữ 57 tuổi, đã tự ý sử dụng viên nghệ với liều lượng cao hàng ngày trong 2 tháng, dẫn đến tình trạng gan bị tổn thương nghiêm trọng.

Ban đầu, Mohan chỉ nghĩ rằng mình bị đau khớp thông thường và tìm kiếm giải pháp trên mạng xã hội. Tại đó, cô thấy một người nổi tiếng quảng cáo về công dụng của viên nghệ trong việc giảm viêm và đau khớp. Do đó, cô bắt đầu mua và uống viên nghệ hàng ngày, mỗi lần với liều lượng 2.250mg. Chỉ vài tuần sau, Mohan bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như đau bụng, buồn nôn, mệt mỏi và nước tiểu sẫm màu. Tuy nhiên, cô không liên hệ các triệu chứng này với việc sử dụng viên nghệ.

Sau khi xem một bản tin về sự gia tăng tỷ lệ tổn thương gan do thực phẩm bổ sung có nguồn gốc thảo dược, Mohan đã đi khám và phát hiện chỉ số men gan của mình cao gấp 60 lần so với giới hạn bình thường. Các bác sĩ cho biết tình trạng của cô rất nghiêm trọng và chỉ cần thêm một chút nữa là gan của cô sẽ bị tổn thương và suy hỏng hoàn toàn. Mohan đã phải nằm viện sáu ngày và đang được theo dõi chặt chẽ, điều trị bằng thuốc tiêm tĩnh mạch để phục hồi chức năng gan.

Tiến sĩ Nikolaos Pyrsopoulos, bác sĩ chuyên khoa gan tại Đại học New York, cho biết trong thời gian gần đây, số ca bị tổn thương gan do tự ý sử dụng thực phẩm bổ sung có xu hướng gia tăng tại Mỹ. Nghệ thường được quảng cáo có tác dụng giảm viêm, điều trị viêm xương khớp, nhưng cũng là một trong những thảo dược phổ biến nhất có liên quan đến những ca tổn thương gan, viêm gan tại Mỹ.

Theo nghiên cứu trên tạp chí Liver Transplantation, từ năm 1995 đến năm 2020, tỷ lệ suy gan và cần phải ghép gan có liên quan đến việc sử dụng thực phẩm bổ sung tại Mỹ đã tăng gấp 8 lần. Một bài đánh giá trên tạp chí Hepatology cho thấy 20% các trường hợp nhiễm độc gan có liên quan đến thảo dược và thực phẩm bổ sung.

Tiến sĩ Dina Halegoua-De Marzio, bác sĩ chuyên khoa gan tại Jefferson Health, cho biết tự nhiên không có nghĩa là an toàn. Vị bác sĩ này nói thêm rằng nghệ có thể an toàn khi sử dụng như một gia vị để nấu ăn, nhưng một số loại thực phẩm bổ sung hiện nay có hàm lượng nghệ lên đến hơn 2.000mg, đây là liều lượng rất cao.

Hiện tại, Mohan vẫn đang trong quá trình hồi phục và đã tuyên bố sẽ không bao giờ tự ý sử dụng bất kỳ loại thực phẩm bổ sung nào nữa. Tại Mỹ, chưa có hướng dẫn rõ ràng về liều lượng nghệ được coi là an toàn khi sử dụng, và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cũng chưa phê duyệt các sản phẩm viên nghệ. Tuy nhiên, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đánh giá liều dùng nghệ chấp nhận được mỗi ngày là từ 0 đến 3 mg trên mỗi kg cân nặng cơ thể.