Ở Việt Nam, các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, đóng góp khoảng 45% vào Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và tạo việc làm cho 60% lực lượng lao động. Tuy nhiên, các DNNVV đang đối mặt với khó khăn trong việc tiếp cận tài chính bền vững, chiếm chưa đến 9% tổng tài chính bền vững, trong khi tín dụng xanh trên toàn thị trường chỉ đạt 4,5% tổng dư nợ.

Để giải quyết thách thức này, việc xây dựng một khung chính sách toàn diện với 4 trụ cột chính là điều cần thiết. Thứ nhất, hoàn thiện khung pháp lý để tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho các DNNVV tiếp cận tài chính bền vững. Thứ hai, cải cách tài chính để đa dạng hóa các sản phẩm và dịch vụ tài chính dành cho DNNVV. Thứ ba, nâng cao năng lực của các DNNVV để họ có thể đáp ứng các yêu cầu về tài chính bền vững. Cuối cùng, phát triển hạ tầng thị trường để hỗ trợ các DNNVV trong việc tiếp cận và sử dụng hiệu quả các nguồn tài chính bền vững.

Các DNNVV tại Việt Nam hiện đang phải đối mặt với những thách thức đáng kể trong việc tiếp cận cả nguồn tài chính truyền thống và bền vững. Dữ liệu cho thấy tỷ lệ các DNNVV tiếp cận tín dụng ngân hàng đã giảm từ 32% vào năm 2019 xuống chỉ còn 28% vào năm 2023. Tín dụng xanh, một thành phần quan trọng của tài chính bền vững, chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ tín dụng tại Việt Nam, thấp hơn đáng kể so với các quốc gia khác trong khu vực.

Có ba rào cản chính hạn chế sự tham gia của các DNNVV vào tài chính bền vững. Thứ nhất, nhiều DNNVV thiếu kiến thức về môi trường, xã hội và quản trị (ESG), điều này khiến họ khó đáp ứng các tiêu chuẩn về tài chính bền vững. Thứ hai, sự không nhất quán trong thực thi chính sách giữa các địa phương đã tạo ra sự phức tạp và chồng chéo trong việc tiếp cận tài chính. Thứ ba, tình trạng khan hiếm sản phẩm tài chính phù hợp với nhu cầu của DNNVV cũng là một trở ngại lớn.

Để vượt qua những rào cản này, một số giải pháp đã được đề xuất dựa trên kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam. Các giải pháp này bao gồm hoàn thiện khung pháp lý, cải cách khu vực tài chính để tăng cường sự đa dạng của các sản phẩm tài chính, nâng cao năng lực của các DNNVV thông qua đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật, và phát triển hạ tầng thị trường để tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận tài chính bền vững.

Việc thực thi đồng bộ các giải pháp này không chỉ có thể thúc đẩy huy động tài chính bền vững cho các DNNVV mà còn tăng tỷ lệ tiếp cận tín dụng xanh. Quan trọng hơn, đây không chỉ là một chính sách tài chính mà còn là nền tảng chiến lược để Việt Nam chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng toàn diện và trung hòa carbon, góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.

Tín dụng xanh đang trở thành một xu hướng quan trọng trong hệ thống ngân hàng tại Việt Nam. Theo thống kê, dư nợ tín dụng xanh đã đạt trên 704.000 tỷ đồng, với tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm là 21%. Điều này cho thấy sự quan tâm ngày càng tăng của các tổ chức tài chính đối với lĩnh vực này, cũng như nỗ lực của Ngân hàng Nhà nước trong việc thúc đẩy phát triển bền vững.

Ngân hàng Nhà nước đang tích cực hoàn thiện hành lang pháp lý để hỗ trợ sự phát triển của tín dụng xanh. Dự kiến, cơ quan này sẽ trình Chính phủ ban hành chính sách hỗ trợ lãi suất 2% nhằm khuyến khích các doanh nghiệp chuyển dịch sang mô hình sản xuất kinh doanh thân thiện với môi trường. Chính sách này không chỉ giúp giảm chi phí vốn cho doanh nghiệp mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường tín dụng xanh.

Nhiều ngân hàng lớn như BIDV, Agribank và Standard Chartered đã và đang dẫn dắt xu hướng tín dụng xanh bằng cách cung cấp các gói tín dụng chuyên biệt cho các dự án thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, một số ngân hàng còn phát hành trái phiếu xanh để huy động vốn cho các dự án xanh và bền vững. Sự tham gia tích cực của các ngân hàng thương mại trong việc cung cấp các sản phẩm và dịch vụ tài chính xanh đã tạo ra động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của thị trường này.

Ngoài ra, việc đẩy mạnh hợp tác với các định chế tài chính quốc tế cũng là một chiến lược quan trọng của các ngân hàng trong nước. Sự hợp tác này không chỉ giúp các ngân hàng Việt Nam tiếp cận được với các nguồn vốn xanh mà còn có thể học hỏi kinh nghiệm từ các chuyên gia tài chính quốc tế về cách thẩm định và quản lý rủi ro trong các dự án xanh.

Despite these positive developments, there are still several challenges that need to be addressed. Khung pháp lý về tín dụng xanh vẫn còn chưa hoàn chỉnh, gây khó khăn cho việc triển khai các sản phẩm tín dụng xanh trên diện rộng. Hơn nữa, công cụ thẩm định dành cho các dự án xanh còn hạn chế, đòi hỏi sự đầu tư vào công nghệ và năng lực chuyên môn.

Năng lực của đội ngũ ngân hàng về quản lý môi trường – xã hội – khí hậu còn yếu cũng là một thách thức lớn. Việc nâng cao năng lực này đòi hỏi sự đầu tư vào đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.

Để giải quyết những thách thức này, Ngân hàng Nhà nước sẽ tập trung vào việc xây dựng văn bản hướng dẫn chi tiết về tín dụng xanh. Đồng thời, cơ quan này cũng sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan để trình Chính phủ ban hành chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình xanh. Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cũng tích cực tìm kiếm nguồn tài trợ từ các tổ chức trong và ngoài nước để hỗ trợ các dự án xanh.

Việc phát triển tín dụng xanh không chỉ giúp Việt Nam đạt được mục tiêu phát triển bền vững mà còn góp phần vào nỗ lực toàn cầu trong việc chống biến đổi khí hậu. Với sự nỗ lực của Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng thương mại và các bên liên quan, tín dụng xanh sẽ tiếp tục là một động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam trong thời gian tới. Truy cập https://www.vietnamplus.vn/tin-dung-xanh-dang-ngay-cang-lan-toa-trong-he-thong-ngan-hang-viet-nam/1777775.vnp và https://www.sggp.org.vn/tin-dung-xanh-tang-truong-den-21-nam-20237723115439354.htm để biết thêm thông tin về tín dụng xanh tại Việt Nam.