Nguy cơ nhiễm liên cầu khuẩn lợn từ những món ăn dân dã

Liên cầu khuẩn lợn là một loại vi khuẩn nguy hiểm có thể gây nhiễm trùng nặng, thậm chí tử vong nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Mới đây, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương đã tiếp nhận một bệnh nhân 63 tuổi tại Hà Nội nhập viện trong tình trạng chi chít ban tím khắp cơ thể, khó thở, tay chân lạnh sau khi ăn tiết canh và uống rượu. Mặc dù đã qua cơn nguy kịch, tình trạng sức khỏe của ông vẫn rất mong manh.

Đây không phải là trường hợp hiếm gặp. Một trường hợp khác, chị Hoàn, 33 tuổi, Hà Nội, đã mất chồng vì liên cầu khuẩn lợn. Chồng chị chỉ sốt cao, đau đầu, buồn nôn nhưng tình trạng nhanh chóng nặng hơn, xuất hiện vết thâm đen và không thể cứu được.

Các bác sĩ cho biết, liên cầu khuẩn lợn có thể xâm nhập cơ thể qua nhiều đường như ăn thực phẩm không đảm bảo an toàn, tiếp xúc trực tiếp với máu, thịt heo nhiễm bệnh qua vết thương, trầy xước trên da. Bệnh thường khởi phát đột ngột sau 24-72 giờ nhiễm khuẩn với các biểu hiện ban đầu như sốt cao, đau đầu, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy.

Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể nhanh chóng tiến triển sang sốc nhiễm trùng, viêm màng não, hoại tử, suy đa tạng, thậm chí tử vong. Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh liên cầu khuẩn lợn, vì vậy phòng ngừa là biện pháp duy nhất và quan trọng nhất.

Các chuyên gia cảnh báo tiết canh và các món từ thịt heo sống không phải là ‘đặc sản’, mà là nguy cơ gây tử vong. Mỗi năm cả nước ghi nhận hàng trăm ca nhiễm liên cầu khuẩn lợn, trong đó không ít ca dẫn đến hậu quả nặng nề.

Các bác sĩ khuyến cáo người dân cần loại bỏ thói quen ăn tiết canh hay thịt heo sống, nem chua, thực phẩm không được nấu chín kỹ để tránh nguy cơ nhiễm bệnh. Để phòng ngừa, người dân nên chú ý đến việc bảo quản và chế biến thực phẩm an toàn, tránh tiếp xúc trực tiếp với máu và thịt heo nhiễm bệnh.

Đồng thời, người dân cũng cần nâng cao ý thức về nguy cơ của liên cầu khuẩn lợn và các biện pháp phòng ngừa. Khi có dấu hiệu nghi ngờ nhiễm bệnh, cần nhanh chóng đến bệnh viện để được khám và điều trị kịp thời.

Ẩm thực Việt Nam vốn nổi tiếng với sự đa dạng và phong phú. Tuy nhiên, không phải món ăn nào cũng an toàn. Một số món ăn được ưa chuộng lại tiềm ẩn nguy cơ chứa vi khuẩn và ký sinh trùng, có thể gây hại cho sức khỏe nếu không được chế biến đúng cách.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, đã cảnh báo về nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm trong các món ăn quen thuộc của người Việt. Theo ông, nhiều món ăn truyền thống, dù thơm ngon và mang ý nghĩa văn hóa, lại dễ trở thành ‘ổ vi khuẩn’ nếu không được chế biến, bảo quản đúng cách.

Những vi khuẩn và ký sinh trùng như E. coli, Salmonella, sán lá gan hay sán dây có thể xâm nhập vào cơ thể qua thực phẩm, gây ra các bệnh lý nguy hiểm, từ tiêu chảy, ngộ độc thực phẩm cho đến các bệnh ký sinh trùng mãn tính. Nguồn gốc thực phẩm là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo sức khỏe người dùng. Nhiều loại thực phẩm tươi sống như thịt, cá, rau củ không được kiểm dịch kỹ lưỡng hoặc bị nhiễm bẩn từ môi trường, nước tưới, hoặc quá trình vận chuyển.

Đặc biệt, các món ăn sử dụng nguyên liệu sống hoặc tái, như tiết canh, gỏi cá hay rau sống đều có nguy cơ cao chứa vi khuẩn và ký sinh trùng. Tiết canh là món ăn truyền thống được làm từ huyết tươi của gia súc, gia cầm (thường là vịt, lợn, dê) trộn với các nguyên liệu như thịt, sụn, và gia vị. Mặc dù là món khoái khẩu của nhiều người, tiết canh là một trong những món ăn có nguy cơ nhiễm khuẩn và ký sinh trùng cao nhất.

Huyết tươi không qua xử lý nhiệt có thể chứa vi khuẩn Streptococcus suis (liên cầu lợn), Salmonella, hoặc ký sinh trùng như sán dây, sán lá. Gỏi cá, đặc biệt là gỏi cá nhệch hoặc gỏi cá hồi, là món ăn khoái khẩu của nhiều người. Tuy nhiên, nếu cá không được xử lý đúng cách, món gỏi có thể chứa sán lá gan (Clonorchis sinensis), sán dây hoặc các vi khuẩn như Vibrio parahaemolyticus.

Để giảm nguy cơ, mọi người cần đảm bảo cá được nuôi trong môi trường sạch, đông lạnh ở nhiệt độ thấp trước khi chế biến để tiêu diệt ký sinh trùng. Rau sống là thành phần không thể thiếu trong nhiều món ăn Việt. Dù mang lại cảm giác tươi mát và bổ sung chất xơ, rau sống lại dễ bị nhiễm khuẩn nếu không được rửa sạch.

Người tiêu dùng nên ngâm rau trong nước muối loãng, rửa nhiều lần dưới vòi nước sạch, và ưu tiên mua rau từ các nguồn cung cấp uy tín. Nem chua, món ăn vặt phổ biến được làm từ thịt lợn sống lên men, là lựa chọn yêu thích của nhiều người. Quá trình lên men tự nhiên có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại như Listeria monocytogenes phát triển nếu không được kiểm soát chặt chẽ.

Để an toàn, người tiêu dùng nên chọn nem chua từ các cơ sở sản xuất uy tín, có giấy phép kiểm định, và bảo quản sản phẩm ở nhiệt độ lạnh để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn. Thịt tái là một trong những món ăn được yêu thích tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc nhúng thịt và các nguyên liệu khác trong nước lẩu chưa đủ thời gian để chín kỹ có thể dẫn đến nguy cơ ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn và ký sinh trùng chưa được tiêu diệt.

Thực phẩm sống, đặc biệt là thịt, nếu không được nấu chín đúng cách có thể chứa các vi khuẩn nguy hiểm như Salmonella và Listeria hoặc các ký sinh trùng như ấu trùng giun xoắn và sán dây.

Để giảm thiểu rủi ro gặp các vấn đề sức khỏe khi ăn uống, PGS Thịnh khuyến cáo người tiêu dùng nên chọn nguyên liệu từ nguồn uy tín, đảm bảo vệ sinh trong quá trình chế biến và nấu chín kỹ trước khi ăn. Mọi người cần rửa sạch thực phẩm, đặc biệt là rau củ, bằng nước muối loãng hoặc các dung dịch vệ sinh chuyên dụng.

Ngoài ra, việc bảo quản thực phẩm ở nhiệt độ phù hợp và không để thức ăn quá lâu cũng là cách để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn và ký sinh trùng.