Hệ thống phòng không tầm ngắn Pantsir của Nga đã khẳng định vị thế trong lĩnh vực phòng thủ không gian, đặc biệt với khả năng đối phó đa dạng các loại mục tiêu từ tên lửa, đạn pháo đến máy bay không người lái (UAV). Tập đoàn quốc phòng Rostec của Nga đã tiếp tục khẳng định cam kết của mình trong việc nâng cao hiệu quả của hệ thống này bằng cách phát triển và cung cấp một loại tên lửa mini mới, mang tên mã TKB-1055.

TKB-1055 được thiết kế đặc biệt cho hệ thống Pantsir-SMD-E, với mục đích nâng cao hiệu quả chống lại các mối đe dọa từ UAV. Loại tên lửa này được giới thiệu lần đầu tại Triển lãm Quốc phòng Thế giới 2024 ở Riyadh, Ả Rập Xê Út, và sau đó xuất hiện tại triển lãm Fleet-2024 ở Kronstadt, Nga. Đây là một loại đạn dẫn đường phòng không tầm ngắn, được tối ưu hóa để tiêu diệt các mục tiêu nhỏ như UAV, với tầm bắn tối đa khoảng 7km.

So với tên lửa 57E6-E tiêu chuẩn trên các biến thể Pantsir trước đây, có tầm bắn lên đến 20km, TKB-1055 có kích thước nhỏ gọn hơn đáng kể. Điều này cho phép hệ thống Pantsir-SMD-E mang theo số lượng đạn lớn hơn, lên đến 48 tên lửa trong một module chiến đấu, so với 12 tên lửa 57E6-E trên các phiên bản cũ. Sự nâng cấp này mang lại lợi thế vượt trội về ‘sức chứa đạn’ (magazine depth), giúp hệ thống đối phó hiệu quả với các cuộc tấn công đồng loạt từ nhiều UAV, một kịch bản ngày càng phổ biến trong chiến tranh hiện đại.

Cùng với sự ra mắt của tên lửa TKB-1055, Rostec đã giới thiệu biến thể mới của hệ thống Pantsir, được gọi là Pantsir-SMD-E, tại diễn đàn quân sự Army-2024 ở Moscow. Biến thể này được thiết kế đặc biệt để bảo vệ các mục tiêu cố định trước các cuộc tấn công bằng UAV, bao gồm cả các đợt tấn công số lượng lớn.

Pantsir-SMD-E được thiết kế như một module chiến đấu độc lập, có thể tích hợp trên nhiều loại khung gầm hoặc lắp đặt cố định. Hệ thống vẫn giữ cấu trúc xoay với hai radar tích hợp: một để phát hiện và theo dõi mục tiêu, một để điều khiển hỏa lực cho các tên lửa dẫn đường bằng lệnh. Các radar mới được nâng cấp từ kinh nghiệm thực chiến tại Syria, giúp cải thiện khả năng theo dõi và tấn công đồng thời nhiều mục tiêu.

Hệ thống Pantsir đã chứng minh hiệu quả trong các cuộc xung đột thực tế, đặc biệt tại Trung Đông, nơi Nga, Syria và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất sử dụng nó để bắn hạ rocket, đạn pháo và UAV. Pantsir-SMD-E, với chữ E biểu thị phiên bản xuất khẩu, được Rostec và KBP nhắm đến cả quân đội Nga và thị trường quốc tế.

Sự phát triển của TKB-1055 và Pantsir-SMD-E phản ánh xu hướng hiện đại trong tác chiến phòng không: tập trung vào các giải pháp kinh tế và hiệu quả để đối phó với UAV giá rẻ, vốn có thể được triển khai số lượng lớn để áp đảo hệ thống phòng thủ.

Lục quân Ukraine thông báo vào ngày 29/7 rằng họ đã trở thành mục tiêu của một cuộc tập kích bằng tên lửa do đối phương thực hiện, nhắm vào một trong các đơn vị huấn luyện của lực lượng vũ trang Ukraine. Bất chấp các biện pháp phòng ngừa và an ninh đã được triển khai, vụ tấn công vẫn gây ra tổn thất về người. Tính đến 21h30 cùng ngày, cơ quan chức năng đã ghi nhận 3 quân nhân thiệt mạng và 18 người bị thương. Tuy nhiên, thông tin chi tiết về địa điểm cụ thể của vụ tập kích không được lục quân Ukraine tiết lộ.

Một số blogger quân sự cho rằng cuộc tấn công có khả năng đã nhắm vào một thao trường tại vùng Chernihiv, gần biên giới phía bắc của Ukraine. Phía Ukraine cam kết sẽ tiến hành một cuộc điều tra kỹ lưỡng để làm rõ nguyên nhân dẫn đến vụ tấn công. Nếu xác định được rằng sai lầm của các quan chức quân sự đã dẫn đến tử vong hoặc thương tích của các binh sĩ, những người chịu trách nhiệm sẽ phải đối mặt với các biện pháp kỷ luật. Đến nay, phía Nga chưa đưa ra bất kỳ bình luận nào liên quan đến thông tin này.

Sự việc này diễn ra trong bối cảnh Ukraine đang tăng cường áp dụng các biện pháp an ninh nhằm bảo vệ quân nhân khỏi các cuộc tấn công bằng tên lửa hoặc không nhằm vào các trung tâm huấn luyện. Đây là một phần của nỗ lực nhằm nâng cao khả năng phòng thủ và giảm thiểu rủi ro đối với các binh sĩ.

Trước đó, vào đêm 28/7, Ukraine đã tố cáo Nga thực hiện một cuộc tấn công vào nhà tù Bilenkivska ở khu vực do Kiev kiểm soát tại tỉnh Zaporizhzhia. Cuộc tấn công đã phá hủy nhà ăn, trung tâm hành chính và khu cách ly tại cơ sở này. Theo thông tin từ phía Ukraine, cuộc tấn công đã làm 25 dân thường thiệt mạng và hơn 75 người bị thương.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã lên tiếng cáo buộc Nga cố ý nhắm mục tiêu vào nhà tù. Tuy nhiên, phía Moskva đã bác bỏ cáo buộc này. Người phát ngôn Điện Kremlin, Dmitry Peskov, khẳng định quân đội Nga không thực hiện các cuộc tấn công vào các mục tiêu dân sự, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết của việc điều tra kỹ lưỡng để làm rõ các tình hình.

Đây không phải lần đầu tiên quân đội Ukraine gặp phải vụ tấn công. Vào tháng 6, một cuộc tấn công của Nga vào một thao trường ở miền trung Ukraine đã khiến 12 quân nhân thiệt mạng và hàng chục người bị thương. Sự cố này đã dẫn đến việc tư lệnh lục quân Ukraine phải nộp đơn từ chức và bị điều chuyển sang một vị trí khác, đánh dấu một sự thay đổi cần thiết trong cơ cấu lãnh đạo để đáp ứng những thách thức an ninh ngày càng tăng.

Không quân Ukraine đã thông báo rằng vào đêm ngày 20 và sáng sớm ngày 21/7, Nga đã thực hiện một cuộc tấn công quy mô lớn vào Ukraine. Trong cuộc tấn công này, Nga đã phóng tổng cộng 450 vũ khí trên không, bao gồm 426 máy bay không người lái (UAV) tấn công và mồi nhử, cùng 24 tên lửa. Đáng chú ý, trong số tên lửa được phóng, có 5 tên lửa đạn đạo Kh-47 M2 Kinzhal, 4 tên lửa hành trình Kalibr, 1 tên lửa hành trình Iskander-K và 14 tên lửa hành trình Kh-101.

Tính đến 9h30 sáng ngày 21/7, Ukraine đã bắn hạ 224 vũ khí trên không của Nga. Mảnh vỡ từ các vũ khí bị bắn hạ đã rơi xuống 12 khu vực. Thông tin này đã được Không quân Ukraine cung cấp, cho thấy khả năng phòng thủ của Ukraine trước cuộc tấn công của Nga.

Theo truyền thông Nga, cuộc tấn công này nhắm vào các mục tiêu chiến lược của Ukraine, bao gồm sân bay quân sự, kho đạn dược và các doanh nghiệp công nghiệp quốc phòng. Tại Kiev, các cuộc không kích đã được ghi nhận ở năm quận. Nhà máy Artem, nơi sản xuất tên lửa, và sân bay Zhulyany, nơi đặt các kho chứa thiết bị của Không quân Ukraine, là mục tiêu chính của cuộc tấn công.

Ngoài ra, ở vùng Ivano-Frankivsk, một sân bay của lực lượng vũ trang Ukraine đã bị tấn công. Sự kiện này đã phá hủy máy bay, thiết bị quân sự và nhà chứa máy bay – nơi lưu trữ hàng viện trợ quân sự của phương Tây. Các phóng viên chiến trường cũng đã báo cáo về việc một điểm triển khai tạm thời của lực lượng vũ trang Ukraine ở khu vực Khmelnytskyi và các kho đạn dược ở khu vực Mykolaiv đã bị tấn công.

Các vụ nổ cũng được ghi nhận tại các khu vực Kharkiv, Odessa, Vinnytsia, Ternopil, Poltava và Rivne. Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Nga chưa đưa ra bình luận về các thông tin trên. Trước đó, Bộ Quốc phòng Nga thông báo rằng trong khoảng thời gian từ đêm 20 đến rạng sáng 21/7, lực lượng phòng không Nga đã phá hủy hàng chục máy bay không người lái của Ukraine trên nhiều khu vực.

Thị trưởng Moscow Sergey Sobyanin cho biết trên Telegram rằng vào khoảng 6h30 sáng thứ Hai, ít nhất 13 máy bay không người lái đang hướng về thủ đô đã bị chặn lại. Theo quan chức này, mảnh vỡ của một trong những chiếc UAV đã rơi xuống mái của một tòa nhà cao tầng ở vùng ngoại ô, gây ra đám cháy nhỏ nhưng không có báo cáo thương vong.

Trong khi đó, Thống đốc Vyacheslav Gladkov cho biết hai người đã bị thương trong các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào Belgorod, giáp biên giới với Ukraine. Thông tin này cho thấy tình hình an ninh ở khu vực biên giới vẫn còn phức tạp.