Sơn La đang đẩy mạnh phát triển các sản phẩm lưu niệm và OCOP như một cách để nâng cao giá trị du lịch và lan tỏa nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc bản địa. Những sản phẩm thủ công truyền thống như thổ cẩm, trang sức bạc, nhạc cụ dân tộc, và các sản phẩm đan lát từ mây tre đã trở thành biểu tượng văn hóa của vùng đất này. Không chỉ thể hiện sự khéo léo của người thợ thủ công, những sản phẩm này còn chứa đựng giá trị văn hóa lâu đời được gìn giữ và tiếp nối qua các thế hệ.

Trong những năm gần đây, tỉnh Sơn La đã chú trọng vào việc phát triển và đổi mới các sản phẩm lưu niệm. Các doanh nghiệp và hợp tác xã đã tích cực tham gia vào việc sản xuất và kinh doanh các sản phẩm lưu niệm handmade, từ đó tạo ra nhiều việc làm cho người dân bản địa. Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) cũng đã trở thành một đòn bẩy quan trọng thúc đẩy phát triển du lịch tại Sơn La.

Các sản phẩm OCOP được chế biến theo quy trình kiểm soát nghiêm ngặt, có thương hiệu rõ ràng, và mang đậm hương vị đặc trưng của vùng đất Tây Bắc. Những sản phẩm này đã chiếm được cảm tình của du khách gần xa và trở thành những món quà ý nghĩa. Tính đến nay, toàn tỉnh Sơn La đã có hơn 200 sản phẩm được đánh giá phân hạng và cấp giấy chứng nhận OCOP. Trong đó, có 1 sản phẩm 5 sao, 62 sản phẩm 4 sao, và 151 sản phẩm 3 sao.

Các sản phẩm này đã góp phần tạo nên sự đa dạng và phong phú cho thị trường lưu niệm du lịch tại Sơn La. Nhận thức được tầm quan trọng của các sản phẩm lưu niệm và OCOP, tỉnh Sơn La đã có nhiều chính sách hỗ trợ và định hướng phát triển. Các ngành chức năng đã xây dựng chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ, kết nối các hợp tác xã, doanh nghiệp, và người dân với các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch.

Ông Trần Xuân Việt, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Sơn La, khẳng định: ‘Để du lịch Sơn La phát triển bền vững, thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã phát triển các sản phẩm du lịch mới, thiết kế quà tặng du lịch, góp phần tạo thêm dấu ấn đặc sắc để du lịch Sơn La ngày càng thu hút du khách.’

Phát triển đa dạng các sản phẩm lưu niệm và OCOP không chỉ là chiến lược kinh tế mà còn là cách để bảo tồn và lan tỏa văn hóa bản địa. Đây chính là những mảng ghép tạo nên hệ sinh thái du lịch hoàn chỉnh, từ trải nghiệm đến mua sắm. Với những bước đi đúng đắn và sự đồng lòng của chính quyền, doanh nghiệp, và người dân, các sản phẩm lưu niệm du lịch của Sơn La đang từng bước khẳng định giá trị, là món quà ý nghĩa cho du khách và trở thành những ‘sứ giả‘ lan tỏa văn hóa và du lịch Sơn La.

Nhượng quyền thương hiệu đang trở thành một hình thức xuất khẩu trí tuệ được nhiều quốc gia trên thế giới tận dụng. Tuy nhiên, tại Việt Nam, lĩnh vực này vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Gần đây, một số doanh nghiệp Việt đã bắt đầu mở rộng ra thị trường thế giới thông qua hình thức nhượng quyền.

Tại hội thảo ‘Chiến lược nhượng quyền thương hiệu và mô hình tăng trưởng bền vững’ do Câu lạc bộ doanh nhân2030 tổ chức gần đây tại TP.HCM, hơn 100 lãnh đạo doanh nghiệp đã học cách đưa thương hiệu Việt ra toàn cầu. Bà Nguyễn Phi Vân, cố vấn cấp cao của Chính phủ về đề án ‘Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia’, chia sẻ về cơ hội nhượng quyền thương hiệu. Chị vừa hoàn tất bước đầu đàm phán để đưa một thương hiệu cà phê Việt Nam nhượng quyền độc quyền tại Jakarta, Indonesia. Đáng chú ý, phía đối tác đã chấp nhận chi 2 tỉ đồng mà không cần bất kỳ sản phẩm nào được mang sang.

Nhượng quyền không chỉ áp dụng cho lĩnh vực thực phẩm và đồ uống (F&B) hay doanh nghiệp nhỏ, mà có thể áp dụng cho mọi lĩnh vực. Nhiều tập đoàn lớn như P&G, Electrolux, Nestlé, Mango, IKEA… cũng dùng mô hình này để mở rộng. Thông qua nhượng quyền, giá trị sản phẩm có thể tăng cao gấp 30-70 lần so với nguyên liệu thô. Đây là dòng tiền ổn định, giúp doanh nghiệp định giá cao hơn và bền vững hơn.

Các nguồn thu từ nhượng quyền bao gồm phí nhượng quyền ban đầu, phí sử dụng thương hiệu hằng tháng, đóng góp quỹ quảng cáo, phí tuyển dụng và đào tạo, phí sử dụng nền tảng số, lợi nhuận từ cung cấp nguyên vật liệu và hàng hóa… Dẫn chứng về lợi thế, trong một lớp học do bà Vân và các chuyên gia hướng dẫn, một cặp vợ chồng khởi nghiệp với món bánh truyền thống của Malaysia (gần giống bánh xèo) đã xây dựng thành công chuỗi hơn 1.000 xe bán hàng di động sau khi được đào tạo.

Một ví dụ thành công khác là Phúc Tea. Anh Lý Tấn Tài, đồng sáng lập Phúc Tea, cho biết đã khởi nghiệp với mô hình ‘siêu siêu nhỏ’. Nhờ tham gia chương trình Go Global và học chiến lược nhượng quyền, đến nay chuỗi đã phát triển 157 cửa hàng, 55 đối tác nhượng quyền. Đã ra mắt cửa hàng nhượng quyền tại Philippines (với tên Happi Tea), đang mở rộng sang tiểu lục địa Ấn Độ và khối GCC (6 quốc gia Ả Rập).

Chuyên gia Nguyễn Phi Vân khuyến nghị doanh nghiệp muốn nhượng quyền bài bản cần thử nghiệm, hoàn thiện mô hình, đóng gói quy trình và đào tạo. Đồng thời, xây dựng nền tảng hỗ trợ toàn diện về vận hành, marketing, chuỗi cung ứng, tài chính, pháp lý và quản trị số, trước khi mở rộng trong nước rồi ra quốc tế.

Mới đây, Câu lạc bộ Doanh nhân2030 đã ra mắt chương trình ‘Go Global2025 – Khai mở vận hội ngàn năm’, nhằm kết nối doanh nghiệp Việt cùng những cơ hội quốc tế chất lượng cao, cập nhật tư duy chiến lược và đổi mới tư duy lãnh đạo. Nhượng quyền là một trong những kiến thức được chú trọng.

Theo dữ liệu từ Tổng cục Thống kê, năm 2024 và nửa đầu 2025, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) chiếm đa số trong tổng giá trị xuất khẩu (70-74%), trong khi khối doanh nghiệp Việt góp chưa tới một nửa. Ông Nguyễn Anh Hùng, tổng giám đốc CBV Group, nhận định nếu doanh nghiệp Việt biết cách phát triển theo chuỗi giá trị thay vì chăm chăm xuất khẩu nguyên liệu thô, cơ hội thành công có thể cao hơn rất nhiều.

‘Đây là thời điểm vàng để các doanh nghiệp nắm bắt thời cơ, nhất là khi Chính phủ ngày càng quan tâm đến lĩnh vực kinh tế tư nhân’, ông Hùng nhấn mạnh. Kinh tế tư nhân đang có tín hiệu tích cực từ làn sóng khởi sự kinh doanh. 6 tháng đầu năm, cả nước có 91.186 doanh nghiệp mới thành lập, phản ánh xu hướng khởi sự kinh doanh đang diễn ra mạnh mẽ trên phạm vi toàn quốc.