Rau ngũ gia bì hương – ‘Nhân sâm rừng’ với nhiều lợi ích cho sức khỏe

Không chỉ là nguyên liệu chế biến nhiều món ăn phổ biến, rau ngũ gia bì hương còn được ví như ‘nhân sâm rừng’ nhờ mang lại một số lợi ích cho sức khỏe. Loại cây này vốn là cây bụi mọc trong rừng, được người dân vùng cao đưa về trồng ở quanh bờ ao, bờ mương hay làm hàng rào để ngăn gia súc phá hoại rau màu, cây ăn quả.

Ngũ gia bì hương xuất hiện phổ biến ở một số tỉnh thành miền Bắc như Tuyên Quang, Lào Cai, Phú Thọ, Sơn La…. Vài năm gần đây, khi rau ngũ gia bì hương được sử dụng làm thực phẩm phổ biến hơn, bà con trồng loại cây này để thu hái ngọn và lá non làm rau, phân phối tới các nhà hàng, quán ăn hoặc mang ra chợ bán.

Anh Trọng Phúc, chủ một vườn rau ngũ gia bì hương ở xã Quản Bạ, tỉnh Tuyên Quang cho biết, trồng loại rau này khá đơn giản, chỉ cần giâm bằng cành, tốn ít công chăm sóc nhưng cho thu hoạch quanh năm bằng cách hái ngọn non. Vào mùa, nhất là những ngày trời mưa, ngọn và lá non của cây ngũ gia bì hương mọc lên tua tủa, người dân tranh thủ thu hái ngay, đem bán kiếm thêm thu nhập.

Rau ngũ gia bì hương có gai nhọn nhưng phần ngọn non lại giòn, mềm, được sử dụng như một loại rau sạch, chế biến được nhiều món ăn. Loại rau này có thể ăn sống, nhúng lẩu hoặc xào, nấu canh, trong đó phổ biến và được ưa chuộng nhất là xào với trứng.

Công đoạn sơ chế rau cũng đơn giản, người ta chỉ cần nhặt phần ngọn non, độ dài khoảng 5-7cm, rồi đem rửa sạch là có thể chế biến thành các món ăn khác nhau. Loại rau này dùng để nhúng lẩu hoặc ăn sống, chấm với tóp mỡ chưng cà chua đều ngon.

Chị Thanh Hà, ở Hà Nội, biết và sử dụng rau ngũ gia bì hương vài năm nay nhận xét, loại rau này có vị đắng nhẹ, ngọt hậu và hơi cay. Khi ăn, chị nhận thấy có mùi thơm thoang thoảng, kích thích vị giác.

Rau ngũ gia bì hương ngày càng được ưa chuộng, xuất hiện trong thực đơn của nhiều nhà hàng, quán ăn địa phương. Theo cuốn sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, ngũ gia bì hương có vị cay, đắng, tính ôn, có tác dụng khử phong thấp, cường gân cốt, bổ gan thận.

Với những lợi ích sức khỏe mà rau ngũ gia bì hương mang lại, không khó hiểu khi loại rau này ngày càng được ưa chuộng và trở thành một phần quan trọng trong bữa cơm của nhiều gia đình.

TP.HCM đang tiếp tục triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững trong cộng đồng, với mục tiêu giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và thúc đẩy sự phát triển bền vững. Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường TP.HCM vừa phối hợp với Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường – Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM, Câu lạc bộ Hành trình Xanh Cựu chiến binh – Bảo vệ Môi trường tổ chức Lễ tổng kết khóa tập huấn Ủ compost từ rác thải hữu cơ gia đình và Lễ ký kết ghi nhớ Hợp tác Toàn diện Chương trình Kinh tế tuần hoàn và Phát triển bền vững.

Chương trình này là kết quả của sự phối hợp giữa các bên nhằm thúc đẩy thực hiện mô hình kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững trong cộng đồng, với sự đồng hành của nhiều doanh nghiệp và đơn vị liên kết. Từ tháng 4/2025, các bên đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực như: trồng cây phủ xanh khu vực Mũi Nghinh Phong, tổ chức các lớp tập huấn về kỹ năng ủ compost từ rác hữu cơ sinh hoạt và hướng dẫn mô hình trồng rau sạch tại nhà cho hơn 60 hộ dân địa phương.

Giáo sư-Tiến sĩ Lê Hùng Anh, Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường, nhấn mạnh mục tiêu của chương trình là hình thành thói quen phân loại rác tại nguồn, đồng thời lan tỏa lối sống xanh từ hộ gia đình đến toàn khu dân cư. “Chúng tôi hy vọng rằng chương trình này sẽ góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc phân loại rác tại nguồn và sử dụng tài nguyên hiệu quả”, ông nói.

Ông Vũ Văn Mạnh, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Hành trình Xanh Cựu chiến binh – Bảo vệ Môi trường, chia sẻ rằng hợp tác này không chỉ là cam kết trên giấy mà là sự đồng lòng giữa các tổ chức, doanh nghiệp, cơ quan và cộng đồng để cùng kiến tạo một tương lai xanh, lành mạnh và thịnh vượng hơn cho đất nước và thế hệ mai sau. “Chúng tôi tin rằng, với sự hợp tác chặt chẽ và quyết tâm của các bên, chúng ta có thể đạt được mục tiêu chung của chương trình”, ông nói.

Tại buổi lễ, các học viên hoàn thành khóa học đã được trao giấy chứng nhận, và các tập thể và cá nhân có đóng góp tích cực đã được Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường tuyên dương. Lễ ký kết hợp tác toàn diện giữa các đơn vị mở ra một khuôn khổ phối hợp dài hạn, huy động sự tham gia của cả giới khoa học, các tổ chức chính trị – xã hội, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Phó Chủ tịch thường trực Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường TP.HCM, nhấn mạnh ý nghĩa của chương trình hợp tác trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của rác thải như một nguồn tài nguyên, thúc đẩy phân loại rác tại nguồn, từ đó giảm áp lực lên hệ thống thu gom và xử lý rác thải đô thị. “Chúng tôi hy vọng rằng chương trình này sẽ được nhân rộng và trở thành một phần quan trọng của cuộc sống hàng ngày tại TP.HCM”, ông nói.

Tìm hiểu thêm về chương trình kinh tế tuần hoàn tại TP.HCM

Tìm hiểu thêm về ủ compost từ rác thải hữu cơ tại TP.HCM

Cuộc sống của chúng tôi đã thay đổi kể từ khi chồng tôi, một người lính đảo, chuyển đến công tác ở một hòn đảo xa. Chúng tôi đã học được cách sống xanh, hòa hợp với thiên nhiên và giảm thiểu việc sử dụng điện. Những bài học quý giá này không chỉ giúp chúng tôi tiết kiệm được một khoản tiền điện đáng kể mà còn giúp chúng tôi ý thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường.

Chồng tôi đã cho tôi thấy cách sống tự túc, trồng rau, sản xuất và chăn nuôi mà không phụ thuộc quá nhiều vào nguồn điện. Anh ấy đã dạy tôi cách tận dụng nguồn năng lượng ánh sáng mặt trời và gió tự nhiên để giảm thiểu việc sử dụng điện. Từ đó, tôi đã bắt tay vào tạo dựng một mảng xanh nho nhỏ trong khu vườn nhà mình, trồng các loại rau củ để tạo không gian mát mẻ cho con vui chơi và nghỉ ngơi mà không cần sử dụng ánh đèn điện xuyên suốt.

Con tôi rất hào hứng với việc thu hoạch rau củ từ mảng xanh tiết kiệm điện tại gia đình và tự hào gọi mình là ‘chú bộ đội nhí’. Chúng tôi thường xuyên tắt điện vào buổi tối và ngước nhìn lên bầu trời sáng tỏ ánh trăng. Thỉnh thoảng, chúng tôi cùng hướng mắt về nơi cuối cùng của khoảng trời Tổ quốc để gửi gắm niềm tin yêu đến những người lính ngày đêm nơi đầu sóng ngọn gió canh giữ biển, đảo quê hương.

Chồng tôi luôn nhắn nhủ tôi về tầm quan trọng của việc tiết kiệm điện và cách sử dụng điện an toàn. Anh ấy đã dạy tôi cách kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống điện để phát hiện các mối hở mạch và rò rỉ, nhằm hạn chế các sự cố chạm chập và hao hụt điện năng tiêu thụ. Từ những việc làm nhỏ, tôi tin rằng chúng ta có thể góp phần đảm bảo nguồn cung cấp điện ổn định, phục vụ tốt cho đời sống sinh hoạt, sản xuất và hoạt động an ninh, quốc phòng nơi anh cùng bao đồng đội và người dân miền đảo xa đang ngày đêm xây dựng, giữ vững vùng trời Tổ quốc.

Khi con tôi gọi điện cho chồng tôi, anh ấy đã dặn dò con tôi về việc sử dụng điện an toàn và tiết kiệm. Anh ấy cũng nhắc nhở con tôi rằng do điều kiện trên đảo còn thiếu thốn, đặc biệt là nguồn điện sinh hoạt, nên phải cúp luân phiên. Nhìn ánh mắt đỏ hoe của chồng tôi và con tôi, lòng tôi không khỏi xót xa bởi gia đình nhỏ của mình hiện tại đang sống giữa hai khoảng trời cách biệt.

Điều kiện sống trên đảo còn nhiều khó khăn, đặc biệt là nguồn điện sinh hoạt. Vì vậy, mỗi lời dặn dò ân cần của chồng tôi luôn giúp tôi và con tôi thấm thía hơn về tinh thần tiết kiệm nguồn điện. Chúng tôi luôn cố gắng thực hiện tốt những lời dặn dò của anh, nhằm góp phần giúp anh và đồng đội có cuộc sống tốt hơn, đảm bảo được nguồn điện sinh hoạt ổn định.

Qua những trải nghiệm này, tôi càng nhận thức được tầm quan trọng của việc tiết kiệm điện và sử dụng điện an toàn. Không chỉ riêng tôi, mà cả gia đình tôi đều đã thay đổi thói quen sinh hoạt để giảm thiểu việc sử dụng điện. Chúng tôi hy vọng rằng, những hành động nhỏ này sẽ góp phần giúp đất nước có nguồn điện ổn định, phục vụ cho sự phát triển của đất nước và mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho nhân dân.