Ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, hơn 100 xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã chứng kiến những bước tiến đáng kể trong đời sống văn hóa tinh thần của bà con. Nhờ sự nỗ lực của người dân và sự quan tâm đầu tư, hỗ trợ của Trung ương, địa phương, văn hóa Khmer ở đây đã trở thành nét bản sắc của vùng đất, với nhiều loại hình văn hóa nghệ thuật truyền thống được phục hồi và phát triển.

Đời sống ngày càng được nâng cao là điều kiện thuận lợi để đồng bào Khmer thụ hưởng văn hóa tinh thần tốt hơn. Nhiều lễ hội văn hóa, nghi thức tôn giáo được gìn giữ, trở thành các sản phẩm du lịch văn hóa độc đáo. Ví dụ như Lễ Chôl Chnaam Thmây (mừng năm mới), Sen Đôn-ta (lễ cúng ông bà), Oóc Om Bóc (lễ cúng trăng), lễ nhập hạ, xuất hạ… Những lễ hội này không chỉ thu hút hàng vạn du khách trong và ngoài địa phương đến theo dõi, cổ vũ mà còn góp phần quảng bá văn hóa Khmer đến với công chúng.

Không chỉ có lễ hội, những ngôi chùa với những kiến trúc nghệ thuật đặc sắc cũng là nơi thu hút nhiều du khách đến tham quan. Đến với các ngôi chùa Khmer, du khách có thể tìm hiểu một số tập tục được gìn giữ bao đời nay như Lễ dâng cơm, Lễ Kathina (Lễ dâng y cà sa), tục gửi con vào chùa tu học giáo lý Phật pháp, học làm người… Những ngôi chùa này không chỉ là nơi lưu giữ giá trị tâm linh mà còn là trung tâm văn hóa, nghệ thuật độc đáo.

Văn hóa Khmer Nam Bộ từ lâu đã trở thành nét bản sắc của vùng đất Cần Thơ. Với sự độc đáo và giá trị văn hóa đặc sắc, đây chính là nguồn tài nguyên quý báu để phát triển loại hình du lịch văn hóa, góp phần đưa Cần Thơ trở thành một trong những điểm đến nổi bật của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Ông Lâm Hoàng Mẫu, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo thành phố Cần Thơ, cho biết mỗi ngôi chùa Khmer đều là nơi sinh hoạt cộng đồng của đồng bào tại địa phương.

Thời gian qua, các tỉnh, thành phố ở khu vực miền Tây Nam Bộ đã thực hiện nhiều chính sách chăm lo đời sống của đồng bào dân tộc Khmer, trong đó, đặc biệt quan tâm bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống; góp phần tạo cơ hội cho người dân địa phương tăng thêm thu nhập, cải thiện đời sống, đồng thời giữ gìn bản sắc văn hóa cho thế hệ mai sau. Tuy nhiên, các thiết chế văn hóa – thể thao, trang thiết bị hỗ trợ sinh hoạt văn nghệ, thể thao ở các xã vùng đồng bào dân tộc Khmer chưa hoàn thiện, còn thiếu và chưa đồng bộ, chưa đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt, giao lưu văn hóa của người dân.

Nhiều loại hình văn hóa dân gian của đồng bào dân tộc Khmer đang có dấu hiệu bị lãng quên. Để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào Khmer, các cấp, các ngành cần tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của cộng đồng về bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Đẩy mạnh đào tạo nhân lực nòng cốt trong công tác bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc Khmer, đề cao vai trò của các sư sãi, nghệ nhân, người có uy tín trong cộng đồng.

Trong những năm qua, tỉnh Cà Mau đã triển khai hiệu quả các chính sách dân tộc, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế – xã hội ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Hạ tầng giao thông được đầu tư nâng cấp, các công trình dân sinh được xây dựng và sửa chữa khang trang, chuyển dịch cơ cấu kinh tế đúng hướng, đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số được nâng lên đáng kể. Chính sách dân tộc đã làm thay đổi rõ nét diện mạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Cà Mau.

Việc triển khai đồng bộ các Chương trình mục tiêu quốc gia đã góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho đồng bào dân tộc thiểu số. Tại xã Nguyễn Phích, nơi có đông đồng bào Khmer sinh sống, công tác giảm nghèo đã đạt được kết quả tích cực. Diện mạo ấp Khmer đang khởi sắc, đời sống của người dân không ngừng được cải thiện. Ông Huỳnh Nhạt, Trưởng ấp 7, xã Nguyễn Phích cho biết, đồng bào dân tộc Khmer ở địa phương đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước, như đầu tư xây dựng cầu, đường giao thông, điện lưới, trạm xá, trường học, hỗ trợ vốn và kỹ thuật sản xuất.

Nhờ vậy, đến nay, ấp 7 còn 12 hộ nghèo và 3 hộ cận nghèo. Ông Thạch Xúa, một hộ dân ở ấp 7, xã Nguyễn Phích, đã vươn lên thoát nghèo nhờ được hỗ trợ vốn tín dụng ưu đãi và kỹ thuật sản xuất. Gia đình ông hiện có thu nhập hơn 100 triệu đồng/năm. Các địa phương có đông đồng bào Khmer sinh sống đã cụ thể hóa những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước phù hợp với thực tế của địa phương, như mô hình hỗ trợ vốn để bà con có điều kiện cải tạo đất xen canh rau màu, chăn nuôi, trồng cây ăn trái, mở cửa hàng mua bán nhỏ…

Những mô hình này đã giúp nhiều hộ Khmer cải thiện thu nhập, thoát nghèo bền vững. Tuy nhiên, công tác giảm nghèo ở Cà Mau giai đoạn 2021-2025 sẽ gặp nhiều khó khăn hơn do đòi hỏi giảm nghèo đa chiều, cao hơn, toàn diện hơn. Do đó, mỗi địa phương cần có quyết tâm mới, tầm nhìn xa hơn để có thể hoàn thành các mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Theo bà Nguyễn Thu Tư, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Cà Mau, từ nay đến cuối năm 2025, Cà Mau sẽ đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào các địa bàn đặc biệt khó khăn, giải quyết các vấn đề bức xúc nhất, ưu tiên hỗ trợ hộ nghèo, người dân tộc thiểu số có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Tỉnh sẽ đẩy mạnh phân quyền, phân cấp cho địa phương, phù hợp với đặc thù vùng đồng bào dân tộc thiểu số; đồng thời hài hòa cơ chế, quy trình giữa các dự án, tránh trùng lặp đối tượng thụ hưởng và nâng cao hiệu quả đầu tư.

Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, bài bản, cùng quyết tâm cao của các cấp, các ngành và sự đồng lòng của nhân dân, Cà Mau phấn đấu sẽ thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu giảm nghèo giai đoạn 2021-2025, nâng cao chất lượng cuộc sống cho đồng bào dân tộc thiểu số, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững. Qua đó, tỉnh Cà Mau kỳ vọng sẽ tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ và các tổ chức quốc tế trong việc thực hiện các chương trình phát triển kinh tế – xã hội cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số.