Trong thời gian gần đây, một loạt các vụ việc liên quan đến hành vi bắt cóc ‘online’ và lừa đảo qua mạng nhắm vào trẻ vị thành niên đã liên tục được ghi nhận, gây ra sự hoang mang trong dư luận xã hội. Các chuyên gia giáo dục và tâm lý học đã lên tiếng với nhiều khuyến nghị nhằm tăng cường vai trò phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc trang bị kiến thức và kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh.

Theo Tiến sĩ Vũ Thu Hương, một chuyên gia giáo dục và nguyên giảng viên tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, trẻ vị thành niên thường có tâm lý ham khám phá, tò mò với những điều mới mẻ, thích thử thách và khát khao được công nhận. Điều này khiến các em dễ bị cuốn vào những lời dẫn dụ đầy tính kích thích từ kẻ xấu, và từ đó dễ trở thành mục tiêu của những hành vi lừa đảo và bắt cóc online.

Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng Nguyễn Văn Duẩn, một chuyên gia tại Phòng Tâm lý học đường của Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Lê Quý Đôn, cho rằng trẻ em hiện nay thiếu kỹ năng nhận diện và ứng phó với lừa đảo, đặc biệt là trong môi trường phi vật lý như không gian mạng. Điều này khiến nguy cơ bị tấn công và lừa đảo ngày càng gia tăng.

Thầy Nguyễn Đức Phú, một giáo viên kỹ năng sống tại Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa, chỉ ra rằng khi cha mẹ quá bận rộn, ít trò chuyện hoặc thường xuyên áp đặt con cái, các em sẽ cảm thấy cô đơn. Thế giới ảo trở thành nơi để các em tìm kiếm sự chia sẻ và thấu hiểu. Kẻ xấu chỉ cần lợi dụng kẽ hở này, đóng vai một người bạn thấu hiểu và kiên nhẫn lắng nghe, là có thể dần dần thao túng tâm lý và chiếm được lòng tin của các em.

Để bảo vệ trẻ em trước những nguy cơ này, các chuyên gia khuyến nghị nhà trường và phụ huynh cần chủ động trang bị cho học sinh kỹ năng tự vệ thiết yếu trong thời đại số. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc tích hợp các buổi học về an toàn không gian mạng và kỹ năng nhận diện lừa đảo vào chương trình học cũng như các hoạt động ngoại khóa.

Đồng thời, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục an toàn trên không gian mạng cho học sinh. Việc này có thể được thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục toàn diện, nhất là trong việc trang bị kỹ năng phòng tránh và ứng phó với các tình huống rủi ro trực tuyến.

Tóm lại, không có giải pháp đơn lẻ nào là hoàn hảo trong việc bảo vệ trẻ em trước những nguy cơ của lừa đảo và bắt cóc online. Chúng ta chỉ có thể bảo vệ con trẻ khi cả gia đình và nhà trường cùng chung tay hành động một cách quyết liệt và thấu hiểu.

Tham khảo thêm thông tin tại đây để hiểu rõ hơn về cách bảo vệ trẻ em trước những nguy cơ của lừa đảo và bắt cóc online.

Trong thời đại hiện nay, việc phát triển kỹ năng cho con trẻ thông qua các hoạt động ngoại khóa và lớp năng khiếu sáng tạo đã trở thành một phần quan trọng trong quá trình giáo dục, bên cạnh việc cung cấp kiến thức phổ thông tại trường học. Các hoạt động này không chỉ giúp trẻ em phát triển khả năng nghệ thuật mà còn kích thích khả năng quan sát, phân tích và giải quyết vấn đề.

Đặc biệt, các lớp học mỹ thuật tư duy sáng tạo, nhảy múa, biểu diễn và ca hát đang được các em thiếu nhi yêu thích và nhiều phụ huynh lựa chọn cho con em mình theo học. Những lớp học này mang đến cơ hội để trẻ phát triển khả năng nghệ thuật của mình, tạo ra những sản phẩm sáng tạo và đồng thời giúp trẻ tự tin hơn, hòa nhập dễ dàng hơn với bạn bè và có thêm nhiều cơ hội tham gia vào các buổi biểu diễn.

Một trong những địa điểm cung cấp lớp mỹ thuật tư duy sáng tạo cho trẻ em là lớp học của cô Trương Thị Quyên tại phường Sơn Đông. Tại đây, các bé từ 4-12 tuổi có thể tham gia học vẽ với nhiều cấp độ khác nhau, từ làm quen đến pha màu, tô màu và vẽ theo chủ đề. Cô giáo không chỉ hướng dẫn cơ bản mà còn tạo điều kiện để các bé có thể tự do phát triển khả năng nghệ thuật theo cách riêng của mình.

Cô Trương Thị Quyên, giáo viên phụ trách lớp mỹ thuật tư duy sáng tạo, chia sẻ rằng việc tiếp cận hội họa giúp trẻ em tự do khám phá thế giới xung quanh thông qua màu sắc và hình dạng. Qua việc học mỹ thuật và tham gia các hoạt động thủ công sáng tạo, trẻ em không chỉ chơi mà còn học hỏi lẫn nhau, phát triển khả năng riêng của bản thân.

Nhiều phụ huynh đánh giá cao việc cho con em tham gia các lớp học năng khiếu và kỹ năng, không chỉ giúp con được giải trí mà còn tự tin hơn và có thêm nhiều trải nghiệm cuộc sống ngoài những kiến thức trong sách vở. Tuy nhiên, việc lựa chọn các lớp học kỹ năng sống và trải nghiệm cho con cần dựa trên niềm đam mê, sở thích và sự hứng thú của trẻ.

Theo ThS Hà Hoàng Hiếu, Tổng Giám đốc Hệ thống Giáo dục SAM EDTECH, hiện nay có rất nhiều hoạt động phát triển kỹ năng mềm và kỹ năng sống cho thiếu nhi được tổ chức với nhiều hình thức đa dạng. Các hoạt động này có thể diễn ra trên lớp học, trong các chuyên đề tại sân trường, hoặc thông qua các hoạt động nghệ thuật, thể thao, thủ công, STEM và trải nghiệm thực tế.

Thông qua các hoạt động này, trẻ em được rèn luyện và phát triển tư duy và nhận thức cá nhân. Chúng giúp trẻ khám phá bản thân, xác định điểm mạnh và điểm yếu, từ đó hình thành lối tư duy tích cực và chủ động trong học tập và cuộc sống. Hơn nữa, việc đẩy mạnh các hoạt động này cũng giúp trẻ mở rộng mối quan hệ bạn bè và gia tăng trải nghiệm cuộc sống ngoài sách vở.

Đuối nước – Nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em tại Việt Nam

Đuối nước đang là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở trẻ em từ 5 đến 14 tuổi tại Việt Nam, cướp đi mạng sống của gần 2.000 trẻ em mỗi năm. Mặc dù tỷ lệ này đang giảm, Việt Nam vẫn thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ đuối nước trẻ em cao nhất khu vực Tây Thái Bình Dương. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đuối nước là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em trong độ tuổi này.

Tình hình đuối nước ở trẻ em tại Việt Nam

Năm 2021, toàn cầu ghi nhận khoảng 300.000 ca tử vong do đuối nước, phần lớn là trẻ em và thanh thiếu niên tại các nước thu nhập thấp và trung bình. Tại Việt Nam, số liệu thống kê của Bộ Y tế cho thấy mỗi năm có gần 2.000 trẻ em tử vong do đuối nước, chiếm khoảng 50% số ca tử vong do tai nạn thương tích. Mặc dù tỷ lệ này có xu hướng giảm, nhưng vẫn còn cao so với các nước trong khu vực.

Đáng chú ý, 76,6% ca tử vong xảy ra tại cộng đồng, 22,4% tại gia đình, và chỉ 1% trong khuôn viên trường học. Điều này cho thấy rằng, ngoài việc giáo dục kỹ năng an toàn nước cho trẻ em, cần có sự tham gia và cảnh giác của cả cộng đồng và gia đình trong việc ngăn ngừa tai nạn đuối nước.

Phát động chiến dịch phòng, chống đuối nước

Nhân Ngày Thế giới Phòng, chống đuối nước (25-7), Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế), WHO và Tổ chức Chiến dịch vì trẻ em không thuốc lá (CTFK) đã phát động chiến dịch truyền thông toàn quốc với chủ đề ‘Cùng hành động để không còn trẻ em bị đuối nước’. Chiến dịch này kêu gọi các cấp chính quyền, phụ huynh và toàn xã hội cùng chung tay phòng, chống tai nạn đuối nước ở trẻ em, thông qua việc tăng cường giáo dục kỹ năng an toàn nước, mở rộng dạy bơi trong trường học và cộng đồng, truyền thông nâng cao nhận thức, đẩy mạnh phối hợp liên ngành và huy động nguồn lực đầu tư.

Ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em, cho biết: ‘Mỗi ca tử vong là một bi kịch có thể phòng tránh. Chúng tôi kêu gọi cha mẹ, nhà trường và cộng đồng cùng hành động, nhất là ở vùng nông thôn, nơi có nhiều ao, hồ, sông, suối’. Việc chung tay hành động không chỉ giúp giảm thiểu số ca tử vong do đuối nước mà còn xây dựng một môi trường sống an toàn hơn cho trẻ em.

Hiệu quả của các chương trình can thiệp

Tại Hà Nội, trong ba năm gần đây, mỗi năm vẫn ghi nhận 15-20 ca trẻ em đuối nước, chủ yếu vào dịp hè, tại các khu vực không có rào chắn như ao hồ, sông ngòi, kênh mương. Theo bà Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, cần mở rộng quy mô các chương trình can thiệp hiệu quả nhằm giảm thiểu nguy cơ và xây dựng môi trường sống an toàn hơn cho trẻ em.

Một trong những mô hình hiệu quả là Chương trình phòng, chống đuối nước tại 12 tỉnh có tỷ lệ tử vong cao, do Cục Bà mẹ và Trẻ em phối hợp cùng CTFK thực hiện, với sự tài trợ của Quỹ từ thiện Bloomberg. Sau 7 năm triển khai, chương trình đã dạy bơi an toàn cho hơn 52.000 trẻ, trang bị kỹ năng an toàn nước cho hơn 52.200 em và đào tạo hơn 1.000 giảng viên bơi có chứng chỉ.

Nghiên cứu của Trường Đại học Y tế Công cộng cho thấy tại các tỉnh triển khai chương trình, tỷ lệ tử vong do đuối nước giảm trung bình 16%. Điều này cho thấy rằng, với sự đầu tư và thực hiện đúng đắn, các chương trình can thiệp có thể mang lại kết quả tích cực trong việc giảm thiểu số ca tử vong do đuối nước ở trẻ em.

Kêu gọi hành động

Trước tình hình đuối nước ở trẻ em đang là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng tại Việt Nam, cần có sự tham gia và hành động của toàn xã hội. Chính phủ, các tổ chức y tế, phụ huynh và cộng đồng cần chung tay thực hiện các biện pháp can thiệp hiệu quả để giảm thiểu số ca tử vong do đuối nước.

Thông qua việc tăng cường giáo dục kỹ năng an toàn nước, mở rộng dạy bơi trong trường học và cộng đồng, truyền thông nâng cao nhận thức, đẩy mạnh phối hợp liên ngành và huy động nguồn lực đầu tư, chúng ta có thể xây dựng một môi trường sống an toàn hơn cho trẻ em và giảm thiểu số ca tử vong do đuối nước.

Thành phố Hồ Chí Minh đang tích cực triển khai các hoạt động nhằm chăm lo cho thế hệ công dân trẻ, không chỉ về thể chất mà còn cả tinh thần. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều trẻ em gặp phải các vấn đề về tâm lý và thiếu kỹ năng giao tiếp xã hội, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến việc học tập và sự phát triển của bản thân. Trước tình hình đó, các em học sinh đang mong muốn lãnh đạo thành phố thực hiện nhiều giải pháp để chăm sóc thế hệ tương lai của đất nước.

Các học sinh đề xuất rằng việc đưa nội dung về sức khỏe tinh thần vào chương trình học kỹ năng sống là hết sức cần thiết. Hơn nữa, tổ chức các buổi chuyên đề định kỳ về sức khỏe tinh thần và mời các chuyên gia tâm lý đến chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn học sinh cách thư giãn sau giờ học là những hoạt động rất có ích. Một số em học sinh khác đề xuất thành lập phòng tâm lý học đường tại các trường học và phát huy vai trò của các thầy cô có chuyên môn về tâm lý trong việc giải quyết những vấn đề tâm lý của học sinh.

Một số học sinh cũng đề xuất thiết lập một tổng đài tư vấn tâm lý miễn phí dành cho thanh thiếu niên với đội ngũ chuyên gia tâm lý có chuyên môn cao. Điều này sẽ giúp cung cấp sự hỗ trợ kịp thời và giúp thanh thiếu niên vượt qua các khó khăn về cảm xúc và tâm lý. Bên cạnh đó, các em học sinh cũng đề xuất đưa nội dung giáo dục giới tính trở thành một phần thường xuyên và chính thức trong chương trình kỹ năng sống ở bậc trung học cơ sở. Chương trình này nên được thiết kế phù hợp với từng độ tuổi và giai đoạn phát triển của các em.

Các học sinh cũng bày tỏ mong muốn tạo ra một “vòng tròn an toàn” cho thiếu niên, nơi các bạn có thể tìm đến để hỏi han, chia sẻ và được định hướng đúng đắn. Hơn nữa, các em đề xuất thực hiện các chuyên mục “chữa lành” trên không gian mạng thông qua các chương trình Podcast. Đồng thời, tạo môi trường học tập thân thiện bằng cách khuyến khích học sinh lắng nghe, chia sẻ và tôn trọng sự khác biệt giữa các bạn.

Cuối cùng, các học sinh đề xuất rằng cha mẹ cần quan tâm và sát sao con cái nhiều hơn. Cha mẹ nên thường xuyên theo dõi, trò chuyện và lắng nghe con để hiểu được tâm lý và mong muốn của các em. Điều này sẽ giúp con cái thật sự thoải mái khi được cha mẹ đồng hành trên con đường trưởng thành và phát triển. Qua những đề xuất này, có thể thấy rằng các em học sinh đang mong muốn có một môi trường sống và học tập lành mạnh, nơi các em có thể phát triển toàn diện về cả thể chất lẫn tinh thần.