Kiểm toán Nhà nước vừa công bố kết quả kiểm toán tổng hợp năm 2024, chỉ ra nhiều vấn đề bất cập trong hoạt động của các tổ chức tài chính ngân hàng. Theo đó, năm 2023, Ngân hàng Nhà nước đã điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, góp phần kiểm soát lạm phát ở mức 3,25%, ổn định tỷ giá và thanh khoản hệ thống ngân hàng, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, kiểm toán chỉ ra nhiều tồn tại và bất cập đáng lo ngại. Cơ cấu tín dụng chưa đúng định hướng ưu tiên, dư nợ tín dụng bất động sản cuối năm 2023 tăng 11,8% so với cuối năm 2022, trong đó đầu tư bất động sản tăng 35,4%, gấp 2,5 lần mức tăng trưởng chung của toàn ngành. Chất lượng tín dụng có chiều hướng suy giảm, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Đặc biệt, nợ xấu của nhóm khách hàng có dư nợ cấp tín dụng trên 500 tỷ tăng cao về cả tỷ lệ và dư nợ, chủ yếu tại SCB và một số ngân hàng khác.

Trong năm 2023, Ngân hàng Nhà nước đã 4 lần điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành với mức giảm từ 0,5%/năm đến 2%/năm. Tuy nhiên, chênh lệch giữa lãi suất cho vay bình quân và lãi suất huy động bình quân năm 2023 còn trên 4%. Chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ kết thúc với số tiền hỗ trợ lãi suất chỉ đạt 1.216 tỷ đồng, bằng 3,04% kế hoạch.

Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra một số đơn vị đầu tư tài chính không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có Công ty Cho thuê tài chính I – Agribank lỗ lũy kế tại 31/12/2023 là 783,1 tỷ đồng. Công ty Cho thuê tài chính II – Agribank đã bị tuyên bố phá sản, chấm dứt hoạt động.

Kết quả kiểm toán tại một số ngân hàng cho thấy việc phân loại nhóm nợ còn chưa chính xác. Một số ngân hàng còn có sai sót về trình tự, thủ tục cho vay, điển hình là việc thẩm định sơ sài, định kỳ chưa đánh giá lại tài sản bảo đảm, thiếu chứng từ giải ngân/tài liệu chứng minh mục đích sử dụng vốn.

Tại Ngân hàng Chính sách xã hội, vẫn còn tồn tại tình trạng các trường hợp cho vay giải quyết việc làm không đúng đối tượng, cho vay vượt hạn mức, hỗ trợ lãi suất chưa đúng quy định. Một số chi nhánh có tỷ lệ nợ quá hạn, nợ khoanh cao so với bình quân toàn hệ thống.

Báo cáo kiểm toán hoạt động quản lý điều hành vận tải hành khách công cộng có sự trợ giá của Nhà nước giai đoạn 2022-2023 vừa được Kiểm toán Nhà nước công bố, đã chỉ ra những vấn đề hiệu quả sử dụng vốn trong dự án tuyến buýt nhanh BRT01 tại Hà Nội. Dự án này đã được đầu tư hàng nghìn tỷ đồng từ vốn vay Ngân hàng Thế giới.

Tuyến BRT01 có lộ trình từ Kim Mã đến Yên Nghĩa với tổng chiều dài 14km, đi qua những tuyến đường có mật độ phương tiện cao bậc nhất Hà Nội như Giảng Võ, Láng Hạ, Lê Văn Lương, Tố Hữu, Quang Trung, Lê Trọng Tấn. Mục tiêu ban đầu của chính quyền thành phố Hà Nội khi đầu tư xây dựng tuyến buýt nhanh này là trở thành một giải pháp giao thông quan trọng, có sức chuyên chở lớn, tốc độ nhanh, vận hành liên tục và có khả năng thay thế phương tiện cá nhân, giảm ùn tắc giao thông.

Tuy nhiên, theo kết quả kiểm toán, hiệu quả khai thác của tuyến BRT01 chưa thực sự thể hiện được ưu điểm so với các tuyến xe buýt khác về vận tốc và số lượng hành khách tham gia. Mặc dù được thiết kế chạy trên làn đường riêng rộng 3,5m với tổng mức đầu tư lớn, đơn giá đặt hàng cho BRT01 lại gấp 1,85 lần so với đơn giá của buýt thường có sức chứa tương đương và 1,58 lần xe buýt điện.

Không chỉ vậy, sự hiện diện của BRT01 còn làm giảm bề rộng mặt đường cho các loại phương tiện khác tham gia giao thông, gây ảnh hưởng đến lưu thông của các phương tiện khác. Điều này cho thấy sự cần thiết phải đánh giá lại hiệu quả đầu tư và việc sử dụng vốn cho dự án này.

Kết quả kiểm toán cũng cho thấy, việc quản lý và vận hành tuyến BRT01 cần được xem xét lại để đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn và đáp ứng được kỳ vọng của người dân và chính quyền địa phương. Cần có một đánh giá toàn diện và sâu sắc hơn về dự án này để đưa ra những giải pháp phù hợp và tối ưu.