Trong giai đoạn 2025-2035, đô thị thông minh sẽ cần đến một hạ tầng số tinh vi để giúp dữ liệu công trở thành công cụ ra quyết định, vận hành đô thị một cách minh bạch, theo thời gian thực và tiết kiệm nguồn lực. Công nghệ blockchain đang ngày càng chứng minh vai trò quan trọng trong việc kiến tạo đô thị vận hành bằng dữ liệu mở.

Công nghệ blockchain được xem là một hạ tầng mềm quan trọng cho đô thị thế hệ mới, bên cạnh hạ tầng cứng như điện, nước, giao thông. Theo ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech, Hiệp hội Blockchain Việt Nam, giá trị cốt lõi của blockchain nằm ở khả năng lập trình hóa quy trình, phi vật chất hóa dữ liệu và phân tán trách nhiệm vận hành theo một chuẩn mực kiểm chứng công khai.

Khi dữ liệu công được ghi nhận trên một blockchain mở, mọi thao tác chỉnh sửa, can thiệp hay sai lệch đều bị phát hiện ngay lập tức. Điều này giúp làm trong sạch hóa vận hành công và giảm thiểu tiêu cực. Nhiều doanh nghiệp công nghệ đã ứng dụng blockchain tại các địa phương, từ sàn giao dịch tài sản số đến nền tảng thanh toán DeFi và hệ thống blockchain nội bộ hỗ trợ truy xuất dữ liệu kim hoàn, tài sản đô thị và tín nhiệm tài chính công.

Để xây dựng đô thị thông minh, việc thiết kế lại cấu trúc dữ liệu nền là quan trọng. Các thành phố như Singapore, Hàn Quốc, Thụy Sĩ và Hồng Kông đã bắt đầu quá trình chuyển đổi số bằng cách chuẩn hóa dữ liệu công, lựa chọn công nghệ phù hợp và tạo sandbox để kiểm nghiệm thực tế từng ứng dụng trước khi nhân rộng.

Công nghệ blockchain giúp khôi phục niềm tin giữa người dân và chính quyền thông qua khả năng xác minh công khai mọi quyết định của Nhà nước. Hệ thống sổ cái phân tán (DLT) tạo ra bản ghi chính thức và chống lại việc sửa lại quá khứ, giúp tăng cường minh bạch trong quản trị đô thị. Một thành phố minh bạch không phải là nơi không có lỗi, mà là nơi mọi quyết định đúng hay sai đều để lại dấu vết và có thể được kiểm tra, phản biện, đánh giá bằng dữ liệu thật.

Hiện tại, một số công ty đang xây dựng các bộ công cụ để hỗ trợ chính quyền địa phương triển khai hệ thống truy xuất công khai trên dữ liệu ngân sách, giấy phép xây dựng và đất công thông qua giao diện trực tuyến. Điều này cho phép người dân dễ dàng tiếp cận và giám sát hoạt động của chính quyền, giúp tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam hiện nay đang trở thành một nhu cầu cấp thiết và tất yếu. Việc đầu tư vào chuyển đổi số một cách hiệu quả và bền vững đang là một thách thức lớn, đòi hỏi sự cân nhắc và định hướng phù hợp.

Ông Nguyễn Minh Khôi, Giám đốc Chính sách & Chuyển đổi tại Viện Tony Blair vì Thay đổi Toàn cầu, đưa ra quan điểm rằng việc tiếp cận chuyển đổi số chỉ tập trung vào hạ tầng phần cứng và kỹ năng CNTT cơ bản là chưa đủ. Thay vào đó, cần có một tư duy mới về một hệ sinh thái số, trong đó hạ tầng, thể chế và con người hoạt động đồng bộ như một nền tảng điều phối chính sách, dữ liệu và dịch vụ công.

Theo ông Khôi, xây dựng một hệ sinh thái số cần được đặt làm trọng tâm. Điều này bao gồm việc thiết lập hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông vững chắc, hoàn thiện khung pháp lý hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi số và nâng cao năng lực của đội ngũ nhân lực số. Hệ sinh thái số này sẽ đóng vai trò then chốt trong việc liên kết và đồng bộ hóa các quá trình chuyển đổi số trong khu vực công.

Ngoài ra, việc áp dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), và điện toán đám mây (Cloud Computing) cũng được xem là yếu tố then chốt. Những công nghệ này không chỉ giúp hiện đại hóa hạ tầng công nghệ thông tin của các cơ quan nhà nước mà còn giúp nâng cao hiệu suất và cải thiện chất lượng dịch vụ công.

Không chỉ vậy, ông Khôi cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng một nền tảng dữ liệu quốc gia. Nền tảng này sẽ giúp tổng hợp, phân tích và chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan, tổ chức, từ đó hỗ trợ quá trình ra quyết định và hoạch định chính sách.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất trong quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam hiện nay là vấn đề về nhận thức và kỹ năng số của đội ngũ cán bộ, công chức. Do đó, cần có các chương trình đào tạo và hỗ trợ nhằm nâng cao năng lực số và nhận thức về chuyển đổi số cho đội ngũ này.

Một yếu tố quan trọng khác là vấn đề an ninh mạng và bảo mật thông tin. Khi chuyển đổi số, các cơ quan nhà nước sẽ xử lý và lưu trữ một lượng lớn dữ liệu cá nhân và thông tin quan trọng, do đó cần có các biện pháp bảo mật và phòng chống tấn công mạng hiệu quả.

Để hiện thực hóa những mục tiêu này, ông Khôi cho rằng cần có sự tham gia và phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và địa phương. Song song với đó, việc hoàn thiện hành lang pháp lý và tăng cường đầu tư cho hạ tầng số cũng là những bước đi quan trọng.

Tóm lại, chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện và bền vững. Bằng cách tập trung vào xây dựng hệ sinh thái số, nâng cao năng lực đội ngũ nhân lực số và áp dụng công nghệ mới, Việt Nam có thể tận dụng tối đa lợi ích của chuyển đổi số và kiến tạo sự phát triển bền vững.

Về vấn đề này, bạn có thể tìm hiểu thêm tại trang web của Viện Tony Blair vì Thay đổi Toàn cầu để có thêm thông tin và cập nhật mới nhất về chuyển đổi số tại Việt Nam.

Đến nay, Việt Nam đã có gần 76.000 doanh nghiệp công nghệ số, với 739 doanh nghiệp mới thành lập trong tháng 5. Đây là một tín hiệu tích cực trong quá trình phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của đất nước.

Ngày 20/7, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì phiên họp lần thứ 3 của Ban Chỉ đạo về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06. Theo báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ, trong 6 tháng đầu năm, các bộ, ngành, địa phương đã hoàn thành 76/106 nhiệm vụ theo Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW.

Trong quá trình triển khai, việc xây dựng thể chế, phát triển hạ tầng, nguồn nhân lực và tài chính cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã đạt nhiều kết quả tích cực. Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua 16 dự án luật và 3 nghị quyết, đồng thời ban hành 21 nghị định để tháo gỡ vướng mắc và thúc đẩy các lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Tính đến nay, cả nước có 889 tổ chức nghiên cứu và 858 doanh nghiệp khoa học công nghệ, với hơn 42.000 lao động. Cổng sáng kiến giải pháp khoa học công nghệ và Sàn giao dịch khoa học công nghệ quốc gia đã được khai trương, góp phần kết nối sáng kiến với thị trường.

Về chuyển đổi số quốc gia, các bộ, ngành, địa phương đã đẩy mạnh triển khai trên các trụ cột: Hạ tầng số, chính phủ số, kinh tế số, xã hội số và đô thị thông minh. Tốc độ mạng di động và cố định của Việt Nam đã tăng mạnh, lần lượt đứng thứ 20 và 26 thế giới. Số lượng trạm 5G đã tăng hơn 4.200 trạm trong 6 tháng đầu năm, với tổng số 12.106 trạm.

Hai tuyến cáp quang biển mới đã đi vào hoạt động, tăng gấp đôi dung lượng hệ thống cáp quang biển quốc tế của Việt Nam. Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình trên tổng hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính đã đạt gần 40% trong tháng 6.

Văn phòng Chính phủ đã tham mưu Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai Cổng Dịch vụ công quốc gia. Về kinh tế số, doanh thu 6 tháng đầu năm đạt gần 2,3 triệu tỷ đồng, tăng 21% so với cùng kỳ. Số lượng doanh nghiệp công nghệ số đã tăng lên gần 76.000, với 739 doanh nghiệp mới thành lập trong tháng 5.

Tuy nhiên, vẫn còn một số vướng mắc, với 30 nhiệm vụ quá hạn trong số 106 nhiệm vụ được giao. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tập trung vào phát triển công nghệ chiến lược và ngành công nghiệp nền tảng trong 6 tháng cuối năm. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm là phủ sóng vùng lõm, thúc đẩy nhanh mạng 5G.

Tập đoàn VNPT sẽ khẩn trương hoàn thành cơ sở hạ tầng tại 238 thôn bản lõm sóng trước ngày 31/8 và phát sóng chậm nhất tại 238 thôn bản trong tuần thứ 2 của tháng 9. Trong cải cách thủ tục hành chính, các bộ, ngành phải rà soát 1.139 thủ tục để cắt giảm hồ sơ, đồng thời đơn giản hóa quy trình, chuyển toàn bộ thủ tục sang hình thức trực tuyến và triển khai đồng bộ tại chính quyền địa phương hai cấp trên Cổng Dịch vụ công quốc gia.

Thủ đô Hà Nội đang tích cực đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số trên nhiều lĩnh vực, bao gồm xây dựng chính quyền số, phát triển kinh tế số, xã hội số và hiện đại hóa phương thức phục vụ. Những nỗ lực này đã mang lại nhiều kết quả nổi bật trong việc triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Ngay từ đầu năm 2025, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội đã chỉ đạo quyết liệt việc tổ chức thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW và Quyết định số 204-QĐ/TW của Ban Bí thư về chuyển đổi số trong các cơ quan Đảng. Thành phố tập trung vào các trụ cột then chốt như hoàn thiện thể chế, chính sách, phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, chính quyền số, kinh tế số và xã hội số.

Về xây dựng chính quyền số, Hà Nội đã triển khai hiệu quả 5 trụ cột chính: Hạ tầng số, nền tảng và hệ thống số, dữ liệu số, ứng dụng dịch vụ số và đảm bảo an toàn thông tin mạng. Thành phố đã chuẩn hóa, làm sạch và liên thông dữ liệu trong các lĩnh vực then chốt như người có công, an sinh xã hội, hộ tịch, bảo trợ xã hội và trẻ em.

Trong lĩnh vực giáo dục, Hà Nội đã thí điểm học bạ số cho toàn bộ học sinh trung học cơ sở và trung tâm giáo dục thường xuyên từ học kỳ II năm học 2024-2025. Lĩnh vực giao thông cũng chứng kiến bước đột phá khi Thành phố tiên phong ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong điều hành, tối ưu hóa đèn tín hiệu và xử lý vi phạm giao thông.

Trong hệ thống các cơ quan Đảng, đoàn thể Thành phố, chuyển đổi số được Thành ủy Hà Nội chỉ đạo quyết liệt với nhiều sáng kiến đồng bộ. Một dấu ấn nổi bật là việc tích hợp thành công 4 thủ tục hành chính Đảng lên Cổng Dịch vụ công quốc gia.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong nhấn mạnh: “Dữ liệu số là tài sản, là nền tảng cho phát triển và quản trị thông minh. Người đứng đầu các đơn vị phải trở thành hạt nhân, người truyền cảm hứng và dẫn dắt công cuộc chuyển đổi số”.

Hà Nội cũng là địa phương đi đầu trong thực hiện Đề án 06 về phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia. Thành phố triển khai hiệu quả các nền tảng như: Ứng dụng Công dân Thủ đô số – iHanoi, sổ sức khỏe điện tử, cấp lý lịch tư pháp trên VNeID…

Tới đây, Hà Nội sẽ tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng chính quyền số hiện đại, phục vụ toàn diện cho người dân và doanh nghiệp, hướng tới mục tiêu trở thành một thành phố thông minh, hiện đại và đáng sống.

Sau ba tuần triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, các trung tâm phục vụ hành chính công tại tỉnh Quảng Ngãi đã phần nào khắc phục những khó khăn ban đầu, từng bước giải quyết thủ tục hành chính một cách nhịp nhàng và thông suốt. Hạ tầng số chính là giải pháp then chốt giúp mô hình này phát huy hiệu quả.

Trong số các xã, phường được triển khai, xã Nghĩa Giang là một điển hình. Tại trung tâm phục vụ hành chính công xã này, anh Ngô Linh Ty đang được hỗ trợ để đăng ký kinh doanh cho gia đình. Anh Ty bày tỏ sự hài lòng khi thủ tục hành chính được đơn giản hóa và có thể thực hiện ngay tại xã, thay vì phải lên tỉnh như trước đây.

Đáng chú ý, xã Nghĩa Giang là một trong 24 xã, phường ở tỉnh Quảng Ngãi từng bị Trung ương nhắc nhở và yêu cầu UBND tỉnh Quảng Ngãi kiểm tra, báo cáo vì không phát sinh hồ sơ thủ tục hành chính trong bốn ngày đầu tháng 7. Tuy nhiên, bà Lê Thị Mỹ Nương, Phó Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công xã Nghĩa Giang, cho biết rằng ngày đầu tiên vận hành chính quyền hai cấp, trung tâm đã tiếp nhận và xử lý trực tiếp 16 hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính.

Quá trình triển khai, các trung tâm phục vụ hành chính công đã gặp một số khó khăn về hạ tầng số và phần mềm khai báo trên cổng dịch vụ công quốc gia. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ và chỉ đạo quyết liệt từ lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi, các khó khăn này đã dần được khắc phục. Đến ngày 6/7, mọi thủ tục đã cơ bản ổn định để trung tâm giải quyết hồ sơ cho người dân trên cổng dịch vụ công.

Trung tâm phục vụ hành chính công chính là mấu chốt để giải quyết thủ tục hành chính cho nhân dân trên địa bàn các xã, phường, đặc khu. Sự hoạt động hiệu quả của các trung tâm này đòi hỏi sự hỗ trợ từ hạ tầng giao thông, hạ tầng số và sự sẵn sàng của cán bộ, công chức trong việc sử dụng phần mềm khai báo trên cổng dịch vụ công quốc gia.

Sau khi hợp nhất tỉnh Quảng Ngãi và Kon Tum, tỉnh Quảng Ngãi (mới) có 96 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 9 phường, 86 xã và 1 đặc khu Lý Sơn. Để mô hình chính quyền hai cấp đi vào hoạt động hiệu quả, lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi chỉ đạo các xã, phường, đặc khu thành lập Trung tâm phục vụ hành chính công cấp tỉnh, cấp xã.

Ông Nguyễn Thanh Hoài, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm phục vụ hành chính công tỉnh Quảng Ngãi, cho biết rằng đến nay, sau ba tuần vận hành, các hoạt động giải quyết thủ tục hồ sơ của nhân dân đã cơ bản thông suốt. Việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp gắn với đẩy mạnh xây dựng chính quyền số, chuyển đổi số là xu thế tất yếu.

Đây cũng là cơ hội để tổ chức bộ máy chính quyền hai cấp hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tạo ra những đột phá trong quản lý nhà nước, thúc đẩy kinh tế – xã hội phát triển nhanh và bền vững, nâng cao toàn diện đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân. Qua đó, cho thấy sự quyết tâm của chính quyền tỉnh Quảng Ngãi trong việc xây dựng một hệ thống hành chính hiện đại, hiệu quả, phục vụ tốt nhất cho nhu cầu của người dân và doanh nghiệp.

Tỉnh Lâm Đồng đã tiên phong trên cả nước trong việc hợp tác với Tập đoàn Viettel để đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số ngay sau khi thực hiện sáp nhập các đơn vị hành chính. Sự kiện này thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của chính quyền tỉnh Lâm Đồng trong việc ổn định tổ chức và đẩy nhanh sự phát triển trên nhiều lĩnh vực.

Ông Hồ Văn Mười, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng, cho biết rằng tỉnh đã bắt đầu triển khai các hoạt động chuyển đổi số nhưng vẫn còn nhiều việc cần phải thực hiện hoặc đẩy mạnh hơn nữa. Đặc biệt, việc đồng bộ dữ liệu và các nền tảng từ các tỉnh đã sáp nhập là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà tỉnh đang tập trung thực hiện.

Trong buổi làm việc với Tập đoàn Viettel, UBND tỉnh Lâm Đồng đã đề xuất về việc hỗ trợ đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện trên các lĩnh vực như chính quyền số, kinh tế số và xã hội số. Mục tiêu của tỉnh là xây dựng hạ tầng số đồng bộ, cơ sở dữ liệu dùng chung và các nền tảng tích hợp để nâng cao hiệu quả quản trị và phục vụ nhu cầu của người dân và doanh nghiệp thông qua ứng dụng công nghệ.

Cụ thể, Lâm Đồng đề xuất Viettel hỗ trợ phát triển mạnh mẽ hạ tầng số và kết nối 4G/5G trên toàn tỉnh; triển khai Hệ thống một cửa điện tử và ứng dụng chữ ký số. Ngoài ra, tỉnh cũng mong muốn Viettel hỗ trợ trong việc kết nối, làm sạch và đồng bộ dữ liệu từ các tỉnh cũ và triển khai hệ thống báo cáo phân tích dữ liệu và cảnh báo sớm phục vụ công tác điều hành của UBND tỉnh.

Bên cạnh đó, tỉnh Lâm Đồng cũng bày tỏ mong muốn Tập đoàn Viettel xem xét và lựa chọn tỉnh làm địa điểm triển khai các dự án nhà máy công nghệ cao như nhà máy bán dẫn và trung tâm dữ liệu.

Ông Tào Đức Thắng, Chủ tịch – Tổng Giám đốc Tập đoàn Viettel, đã có buổi trao đổi trực tiếp với Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lâm Đồng và Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mười. Ông Thắng cho biết, dựa trên kinh nghiệm triển khai chuyển đổi số của Viettel, có 6 mục tiêu trọng yếu cần phối hợp thực hiện sớm. Đó là hoàn thiện thể chế tại các sở, ban, ngành để chuyển sang môi trường số; thu thập, liên thông và số hóa dữ liệu; xây dựng và nâng cấp hạ tầng kết nối, bổ sung phần cứng và phần mềm; xây dựng các bài toán ứng dụng trên nền tảng số; bảo đảm an ninh, an toàn thông tin; và bảo đảm nguồn lực cho toàn bộ quá trình triển khai.

Tỉnh Lâm Đồng được thành lập trên cơ sở sáp nhập ba tỉnh cũ gồm Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Thuận. Sau sáp nhập, tỉnh có tổng diện tích lên đến 24.233 km², lớn nhất cả nước, với dân số khoảng 3,87 triệu người và 124 đơn vị hành chính cấp xã. Năm 2024, GRDP của tỉnh đạt 319.887 tỷ đồng, tăng trưởng 4,02% so với năm trước, xếp hạng 8/34 toàn quốc.

Việc sáp nhập mang lại cho Lâm Đồng một tầm vóc phát triển mới, với nền kinh tế đa dạng và không gian rộng mở để triển khai chuyển đổi số, đặc biệt là trong các lĩnh vực kinh tế trọng điểm như nông nghiệp và du lịch. Tuy nhiên, tỉnh cũng phải đối mặt với nhiều thách thức như quy mô địa bàn rộng, địa hình chia cắt, sự đa dạng về dân tộc… Đây là những yếu tố đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc phổ cập công nghệ và triển khai các giải pháp chuyển đổi số mang tính đặc thù, phù hợp với thực tiễn của địa phương.