Trong thời đại số, việc phát triển bền vững không chỉ phụ thuộc vào công nghệ mà còn gắn liền với văn hóa số. Tại Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI, TS Nguyễn Thị Trang, Giảng viên Học viện Hành chính và Quản trị công, đã nhấn mạnh điều này. Văn hóa số không chỉ là nền tảng mà còn là cốt lõi cho sự phát triển bền vững.

Theo TS Nguyễn Thị Trang, để có một nền kinh tế số phát triển, trước hết phải có một xã hội số. Và để xây dựng xã hội số, cần phải có văn hóa số trong nhận thức, tư duy cũng như hành vi ứng xử trên không gian mạng. Văn hóa số đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng xã hội số và chính phủ số.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của văn hóa số, TS Nguyễn Thị Trang chỉ ra rằng hiện nay, Việt Nam vẫn còn thiếu những quy định cụ thể về văn hóa công vụ số, đặc biệt là trong việc giao tiếp và tương tác số của cán bộ, công chức. Điều này đã gây ra khoảng trống trong việc định hình văn hóa số cho đội ngũ cán bộ, công chức. Là Chủ nhiệm đề tài khoa học cấp Bộ về xây dựng văn hóa số cho đội ngũ cán bộ ngành nội vụ, TS Nguyễn Thị Trang kiến nghị cần bổ sung nội dung về văn hóa số vào các quy định hiện hành.

Đề xuất của TS Nguyễn Thị Trang bao gồm việc cần có khung năng lực số cho đội ngũ cán bộ, công chức, bao gồm cả kỹ năng chuyên môn lẫn đạo đức số và bảo mật thông tin. Việc này không chỉ giúp nâng cao năng lực của cán bộ, công chức mà còn góp phần xây dựng một nền hành chính số vững chắc.

Vai trò của thanh niên trong việc thúc đẩy văn hóa số cũng được TS Nguyễn Thị Trang đánh giá cao. Lực lượng thanh niên, đặc biệt là các tình nguyện viên trẻ, đã tích cực hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính số, từ đó đóng vai trò ‘cầu nối số’ giữa người dân và chính quyền. Phong trào ‘xóa mù số’ do đoàn viên, sinh viên triển khai đã và đang giúp rút ngắn khoảng cách số giữa các vùng miền, nhóm tuổi và đối tượng yếu thế.

Tuy nhiên, TS Nguyễn Thị Trang cũng cảnh báo về tình trạng lệch chuẩn văn hóa số và đề xuất ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên môi trường số. Một video ứng dụng AI đã được giới thiệu tại Diễn đàn, nhằm phản bác các luận điệu sai lệch và lan tỏa thông tin chính thống.

Cuối cùng, TS Nguyễn Thị Trang khẳng định rằng chuyển đổi số không chỉ là thay đổi công nghệ mà còn là thay đổi văn hóa, từ tư duy đến hành vi. ‘Một xã hội số chỉ bền vững khi có văn hóa số là nền tảng’, chị nói. Đồng thời, chị đề xuất xây dựng Luật Công nghiệp Văn hóa để vừa bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc, vừa thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm sáng tạo mang bản sắc Việt Nam ra thế giới trong thời đại số.