Các vấn đề về dinh dưỡng luôn là một phần quan trọng trong việc xây dựng và triển khai các chiến lược y tế của mỗi quốc gia trong từng giai đoạn và thời kỳ. Giáo sư, Tiến sĩ Lê Thị Hợp, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam, nguyên Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, đã nhấn mạnh tầm quan trọng này tại Hội nghị Dinh dưỡng TPHCM mở rộng lần thứ XIII. Hội nghị có chủ đề “Gánh nặng kép về dinh dưỡng và những tiến bộ trong thực hành lâm sàng” và được tổ chức bởi Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Lê Thị Hợp, có 10 sự thật về dinh dưỡng hiện nay cần được chú ý. Thứ nhất, việc tăng cường đường vào chế biến thực phẩm có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như béo phì, tim mạch, tiểu đường type 2 nếu lạm dụng. Thứ hai, chế độ dinh dưỡng của con người hiện đại thường thiếu Omega 3, một chất cần thiết cho hoạt động của não bộ và tim mạch. Ngoài ra, không có một chế độ dinh dưỡng nào hoàn hảo cho tất cả mọi người, do đó phải thực hiện dinh dưỡng hợp lý, phù hợp cho từng người, từng loại tuổi, lao động, môi trường sống.

Bác sĩ, Chuyên khoa II, Đỗ Thị Ngọc Diệp, Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Thực phẩm TPHCM, Phó chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, cũng chia sẻ về vấn đề thừa cân và béo phì đang gia tăng và trẻ hóa trên toàn thế giới và tại Việt Nam. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Liên đoàn Béo phì Thế giới (WOF), vào năm 2024, có 39% người trưởng thành trên toàn cầu bị thừa cân, 13% bị béo phì. Tại Việt Nam, thừa cân và béo phì gia tăng rất nhanh từ khoảng 10,5% năm 2010 lên 21% ở người trưởng thành trong năm 2021. Điều trị béo phì với các phương pháp chính là dinh dưỡng, thay đổi lối sống, thuốc và phẫu thuật.

Bên cạnh đó, Bác sĩ Diệp cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của nước trong việc duy trì sự sống và hỗ trợ tích cực trong kiểm soát các bệnh như tim mạch, huyết áp, chuyển hóa, sức khỏe làn da và hệ tuần hoàn. Loại nước sử dụng từ nguồn thiên nhiên hay nước đã qua xử lý và độ pH của nước đều có tác động nhất định đến sức khỏe.

Tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Nga, Tổng Giám đốc Công ty CP Nước khoáng Khánh Hòa (Vikoda), cũng giới thiệu về lợi ích của nước kiềm và sản phẩm nước khoáng kiềm thiên nhiên Vikoda. Sản phẩm này sở hữu lợi ích “5 tốt”, bao gồm nước khoáng sạch từ nguồn, độ kiềm tự nhiên hoàn hảo với pH9,0, giúp trung hòa axit dạ dày dư thừa, và giữ trọn vi lượng khoáng quý.

Hội nghị Dinh dưỡng TPHCM mở rộng lần thứ XIII đã thu hút khoảng 850 đại biểu trên cả nước tham dự, với 4 phiên khoa học cùng 26 báo cáo chuyên sâu, thuyết trình, thảo luận và các phiên kết nối. Trong khuôn khổ hội nghị, Hội Dinh dưỡng Thực phẩm TPHCM cũng chính thức ra mắt Trang thông tin Internet tại địa chỉ https://honufas.org.vn/, khẳng định cam kết của Hội trong việc chuyển đổi số và hiện đại hóa công tác truyền thông, mở rộng không gian kết nối tri thức, lan tỏa kiến thức khoa học đến cộng đồng.

Một khám phá mới trong lĩnh vực sinh học tế bào đã dẫn đến việc phát hiện ra một cấu trúc nội bào mới trong tế bào người, được gọi là hemifusome. Đây là một trạm trung chuyển nội bào quan trọng giúp tế bào sắp xếp, loại bỏ và tái chế các vật liệu bên trong. Các nhà khoa học đã công bố phát hiện này trên tạp chí Nature Communications, mô tả hemifusome như một bào quan hoàn toàn mới, được bao bọc bởi màng và xuất hiện rộng rãi ở nhiều loại mô, từ người đến chuột và khỉ.

Cấu trúc này đóng vai trò hỗ trợ tế bào trong việc sắp xếp, đóng gói, vận chuyển và xử lý các vật chất bên trong. Việc phát hiện ra hemifusome được thực hiện thông qua kỹ thuật cryo-electron tomography (cryoET), một phương pháp hiện đại kết hợp giữa đông lạnh siêu nhanh và kính hiển vi điện tử. Mẫu mô được làm lạnh đột ngột để tránh biến dạng, sau đó được chiếu electron để tạo ra hàng loạt ảnh 2D, và cuối cùng được dựng thành mô hình 3D chi tiết ở cấp độ gần phân tử.

Các nhà nghiên cứu tin rằng hemifusome có thể giữ vai trò quan trọng trong việc vận chuyển protein hoặc xử lý chất thải, những cơ chế sống còn để duy trì cân bằng nội bào. Khi quá trình này bị rối loạn, tế bào có thể tích tụ độc tố hoặc truyền sai tín hiệu, nguyên nhân phổ biến trong nhiều bệnh lý di truyền, thoái hóa hoặc ung thư.

Tiến sĩ Seham Ebrahim, nhà sinh lý học tế bào tại Đại học Virginia (Mỹ) và thành viên của nhóm khoa học, cho biết việc phát hiện ra hemifusome giống như khám phá một trung tâm phân loại mới bên trong tế bào. Khi quá trình này rối loạn, nó có thể liên quan đến các bệnh lý ảnh hưởng trên diện rộng đến cơ thể.

Trong thời gian tới, các nhà khoa học sẽ tiếp tục nghiên cứu xem cấu trúc này hoạt động thế nào trong tế bào khỏe mạnh và thay đổi ra sao trong bệnh lý. Những hiểu biết mới có thể là chìa khóa để phát triển phương pháp điều trị cho các bệnh phức tạp liên quan đến di truyền, chuyển hóa hoặc ung thư.

Khám phá này không chỉ mở ra những hướng nghiên cứu mới mà còn tiềm năng ứng dụng trong y học, giúp tìm ra các phương pháp điều trị hiệu quả cho các bệnh lý phức tạp. Việc hiểu rõ hơn về hemifusome và vai trò của nó trong tế bào sẽ giúp các nhà khoa học tìm ra cách thức can thiệp và điều trị các bệnh lý liên quan.

Trường hợp của bé trai Tâm, 15 tuổi, tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, đã thu hút sự chú ý gần đây do tình trạng tăng cân nhanh chóng và các vấn đề sức khỏe liên quan. Trong vòng nửa năm, Tâm đã tăng hơn 10 kg và được chẩn đoán béo phì độ một, cùng với các vấn đề về rối loạn chuyển hóa và gan nhiễm mỡ.

Khi đến khám, Tâm có chiều cao 1,58 m và cân nặng hơn 77 kg, với lượng mỡ nội tạng lên tới 150 cm2, vượt quá ngưỡng an toàn là dưới 100 cm2. TS.BS Lê Bá Ngọc, Phó giám đốc Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì, đã chỉ ra rằng Tâm có nguy cơ cao mắc các bệnh mạn tính nghiêm trọng nếu không điều trị tích cực. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sống, tuổi thọ mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản sau này.

Theo bác sĩ Ngọc, mỡ thừa không chỉ ảnh hưởng đến chức năng cơ – xương – khớp mà còn tăng nguy cơ thoái hóa sớm và giảm linh hoạt khi vận động. Hơn nữa, mỡ nội tạng vượt ngưỡng an toàn đồng nghĩa với việc cơ thể đang trong trạng thái viêm mạn tính âm thầm, dễ dẫn đến xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, tăng cholesterol máu, kháng insulin – yếu tố gây đái tháo đường type 2. Việc tích tụ mỡ trong gan cũng là dấu hiệu sớm cảnh báo suy giảm chức năng gan.

Tâm đã được điều trị theo mô hình đa chuyên khoa cá thể hóa, bao gồm sử dụng thuốc tiêm giúp kéo dài cảm giác no, cải thiện độ nhạy insulin và kiểm soát glucose máu, giảm mỡ nội tạng. Ngoài ra, bác sĩ cũng chỉ định thêm thuốc cải thiện tình trạng kháng insulin, kiểm soát glucose máu, ngăn ngừa tiến triển thành đái tháo đường type 2.

Cùng với điều trị bằng thuốc, chuyên viên cũng hướng dẫn Tâm về chế độ ăn uống thâm hụt calo nhưng không thiếu chất và tránh ảnh hưởng đến sự phát triển. Tâm cần giảm tiêu thụ tinh bột hấp thu nhanh, ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, đạm nạc và giảm tối đa chất béo bão hòa, thực phẩm nhiều đường. Đồng thời, Tâm cũng được chỉ định tập luyện tăng dần theo sự thích nghi của cơ thể để thúc đẩy trao đổi chất.

Sau gần một tháng điều trị béo phì, Tâm đã giảm 6 kg, chỉ số BMI giảm từ 31 xuống 28,5, tỷ lệ mỡ cơ thể giảm song không bị mất cơ hay mất nước, chỉ số glucose trong máu cũng cải thiện.

Theo https://tuananda.asia/ bác sĩ Ngọc, mô hình điều trị đa chuyên khoa cá thể hóa không chỉ giúp Tâm giảm cân bền vững mà còn điều trị các rối loạn chuyển hóa đi kèm, ngăn nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính nguy hiểm từ khi còn rất trẻ.

Bác sĩ cũng khuyến cáo phụ huynh nên đưa trẻ đi khám nếu có biểu hiện như tăng cân nhanh, mệt mỏi, ngại vận động. Phụ huynh không nên tự ý cho con dùng thuốc giảm cân hoặc áp dụng chế độ ăn kiêng cực đoan, tập luyện khắc nghiệt, vì những biện pháp này có thể gây rối loạn chuyển hóa, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ, làm tăng nguy cơ thiếu hụt vi chất, suy dinh dưỡng, rối loạn nội tiết, mất khối cơ…