Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một phương pháp mới để chống lại sự lây lan của bệnh sốt rét, một trong những căn bệnh gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu. Theo công trình được công bố trên tạp chí Nature, sốt rét ảnh hưởng đến hơn 250 triệu người mỗi năm, chủ yếu là do ký sinh trùng Plasmodium được truyền qua vết đốt của muỗi nhiễm bệnh.
Để lây lan, ký sinh trùng cần trải qua một quá trình phức tạp bên trong cơ thể muỗi. Đầu tiên, muỗi hút máu từ người bị nhiễm bệnh. Sau đó, ký sinh trùng di chuyển đến ruột của muỗi, nơi nó phải vượt qua một thách thức đáng kể để di chuyển ra khỏi ruột và vào khoang cơ thể. Tại đây, ký sinh trùng phát triển thành một dạng khác, sau đó di chuyển đến tuyến nước bọt của muỗi, nơi chúng sẵn sàng lây nhiễm cho người tiếp theo bị đốt.
Quá trình di chuyển quan trọng này của ký sinh trùng phụ thuộc vào một loại protein do chính muỗi tạo ra. Tuy nhiên, một số muỗi có biến thể của protein này dường như phá vỡ hành trình của ký sinh trùng. Các nhà khoa học tại Đại học California San Diego đã sử dụng công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR để thay đổi biến thể của protein này trong muỗi. Chỉ với một thay đổi nhỏ, việc chỉnh sửa chỉ một amino acid trong gene đã đủ để ngăn chặn hầu hết ký sinh trùng di chuyển đến đích cuối cùng trong muỗi.
Các nhà nghiên cứu đang cân nhắc sử dụng ‘gene drive’ để phổ biến thay đổi có lợi này trong toàn bộ quần thể muỗi. Gene drive là các chuỗi DNA có thể được chèn vào genome và thay đổi quy tắc di truyền thông thường. Tuy nhiên, phương pháp này còn gây tranh cãi và chưa được sử dụng bên ngoài phòng thí nghiệm do lo ngại về hậu quả không mong muốn.
Các nhà nghiên cứu cho biết sẽ cần vài năm nữa để có thể tiến hành thử nghiệm thực địa. Tuy nhiên, nghiên cứu này cho thấy về nguyên tắc, một chỉnh sửa nhỏ trong genome có thể khiến toàn bộ quần thể muỗi không thể truyền bệnh sốt rét deadly này. Việc ngăn chặn sự lây lan của bệnh sốt rét thông qua việc chỉnh sửa gene của muỗi có thể là một bước tiến quan trọng trong việc kiểm soát và loại bỏ căn bệnh này trong tương lai.
Thử nghiệm và ứng dụng công nghệ này trong thực tế sẽ cần phải được tiến hành một cách thận trọng và nghiêm ngặt, đảm bảo rằng không có hậu quả không mong muốn nào xảy ra. Đồng thời, việc phát triển và áp dụng các phương pháp mới để chống lại bệnh sốt rét cũng đòi hỏi sự hợp tác và hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế, các tổ chức y tế và chính phủ trên toàn thế giới.
