Ở vùng đại ngàn phía Tây Quảng Ngãi, nơi mà nhịp sống hiện đại đang ngày càng trở nên sôi động, vẫn tồn tại những cá nhân lặng lẽ gìn giữ những thanh âm mộc mạc của núi rừng. Y Rum, một cô gái trẻ thuộc dân tộc Ba Na, là một trong số những tấm gương tiêu biểu đó. Với tình yêu cháy bỏng dành cho âm nhạc truyền thống, Y Rum đã thành lập Câu lạc bộ Nghệ thuật Rum Y, một không gian không chỉ để dạy những nốt nhạc vang lên từ đá, từ ống nứa, mà còn thắp lên niềm tự hào dân tộc trong tâm hồn thế hệ trẻ.
Câu lạc bộ Nghệ thuật Rum Y được thành lập vào năm 2022, chuyên dạy những loại nhạc cụ truyền thống của các dân tộc thiểu số như đàn T’rưng, đàn đá và một số loại nhạc cụ hiện đại như Piano, Organ. Hiện tại, câu lạc bộ có 38 học viên đang theo học lớp đàn T’rưng và 07 học viên theo học lớp đàn đá. Y Rum, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Nghệ thuật Rum Y, cho biết: “Lứa tuổi đến với Câu lạc bộ là từ 5 tuổi đến lớn, không giới hạn số tuổi. Ở đây, các bạn người dân tộc Rơ Ngao, Ba Na và các bạn dân tộc Kinh cũng có. Để các bạn học viên làm quen với các loại đàn, câu lạc bộ phải nắm bắt được tâm lý tuổi của từng học viên.”
Để giúp học viên dễ tiếp cận với nhạc cụ truyền thống, Y Rum chọn cách truyền đạt gần gũi, sinh động, kết hợp nhiều thực hành. Các em được học qua cảm nhận bằng tai, bằng tay và cả cảm xúc. Từ đó, dần hình thành đam mê và sự hứng thú với âm nhạc dân tộc ngay từ những lần đầu. Đàn đá và đàn T’rưng đều là nhạc cụ truyền thống của các dân tộc thiểu số ở vùng phía Tây Quảng Ngãi. Nếu đàn T’rưng có âm thanh vang, trong, dễ gợi cảm xúc và khá phù hợp với trẻ em nhờ cách chơi trực quan, thì đàn đá lại đòi hỏi người chơi phải có cảm âm tốt và lực tay ổn định để tạo ra âm thanh chính xác.
Y Rum cũng thường dành thời gian tìm đến các nghệ nhân – những ‘kho tàng sống’ của văn hóa dân tộc để học hỏi và khắc ghi những điều tưởng chừng mai một. Nghệ nhân ưu tú A Jar bày tỏ: “Mong muốn là nhiều người khác sẽ tiếp tục noi theo Y Rum, người đàn chị, người đi trước, những người đi sau tiếp nối nhiều hơn nữa. Góp phần rất quan trọng trong phát triển văn hóa, nhất là văn hóa âm nhạc cổ truyền.”
Không chỉ dừng lại ở các lớp học nhạc cụ từ những người trẻ dân tộc thiểu số như Y Rum, việc truyền dạy âm nhạc truyền thống ở Quảng Ngãi đã và đang được triển khai bằng nhiều hình thức đa dạng. Từ các hội thi, lớp truyền dạy do chính quyền tổ chức, đến những câu lạc bộ văn hóa dân gian được chính những nghệ nhân, người có uy tín ở các thôn, làng thành lập, truyền dạy đã góp phần tiếp nối và gìn giữ bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.
Nhìn chung, Câu lạc bộ Nghệ thuật Rum Y và các hoạt động truyền dạy âm nhạc truyền thống tại Quảng Ngãi đã thể hiện sự nỗ lực và tâm huyết trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của các dân tộc thiểu số. Với sự tham gia của các nghệ nhân, người có uy tín và thế hệ trẻ, hy vọng rằng những thanh âm mộc mạc của núi rừng sẽ tiếp tục được gìn giữ và phát triển trong tương lai.
