Tuổi dậy thì là giai đoạn chuyển đổi quan trọng trong cuộc đời mỗi người, đặc biệt là đối với các bạn trẻ. Đây là thời kỳ mà mọi thứ từ nội tiết tố, cảm xúc đến nhận thức xã hội đều trải qua những biến đổi lớn lao. Mới đây, một bà mẹ đơn thân tại TP.HCM đã chia sẻ trên diễn đàn phụ huynh về tình huống của con trai 15 tuổi, học sinh vừa hoàn thành kỳ thi lên lớp 10. Đứa trẻ này đang thể hiện những biểu hiện cảm xúc bất ổn kéo dài, khiến gia đình gặp nhiều khó khăn.
Chị cho biết, con trai chị thường xuyên cáu giận, có hành vi đập phá và gây tổn hại về thể chất và tinh thần cho cả mẹ và em út trong nhà. Những tình huống này thường xảy ra sau khi mẹ nhắc lại chuyện cũ, và đứa trẻ sẽ viện dẫn đủ lý lẽ để phản biện, nói dai không dứt. Điều này khiến chị cảm thấy như bị “hành”, bị tra tấn tinh thần mỗi ngày. Vào nhiều đêm, chị phải bế đứa con út (8 tuổi) ra ngoài ngủ nhờ vì quá lo sợ. Trước đó, gia đình đã từng đưa con đi khám ở khoa tâm lý – tâm thần, nhưng bác sĩ cho rằng chưa có biểu hiện bệnh lý rõ ràng. Khi tìm đến chuyên viên tư vấn tâm lý, do chi phí cao và không có tác động rõ ràng nên người mẹ đành gác lại sau vài buổi.
Sự việc này đã thu hút hàng trăm bình luận từ các phụ huynh khác trên diễn đàn. Nhiều người cho rằng hiện tượng này không thể quy về việc con “hư” hay “láo”, mà đó có thể là dấu hiệu của tổn thương sâu trong tâm lý tuổi dậy thì. Nếu không được can thiệp đúng lúc, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về lâu dài.
Một chuyên gia tâm lý đã đưa ra quan điểm rằng điều đầu tiên phụ huynh cần làm là không hoảng sợ và không dùng cảm xúc để đối đầu cảm xúc. Khi con gào hét, phản ứng mạnh, nếu cha mẹ phản ứng ngược lại bằng việc quát tháo, đánh mắng, điều này chỉ làm cho sự việc trở nên tồi tệ hơn. Thay vào đó, cha mẹ nên tạm lùi lại khi con đang trong “cơn sóng cảm xúc” và không nên can thiệp trực tiếp. Duy trì ranh giới rõ ràng, không thỏa hiệp với hành vi tấn công thể chất là điều cần thiết.
Chuyên gia tâm lý cũng khuyên rằng cha mẹ nên giúp con gọi tên cảm xúc khi con bình tĩnh hơn. Quá trình này cần được thực hiện bằng cách bình tĩnh lắng nghe, không phán xét, không chỉ trích, và không giáo huấn. Đồng thời, hạn chế những tác nhân gây căng thẳng và kích thích, chủ động đưa con đi đánh giá tâm lý chuyên sâu nếu cần. Đây không đơn giản là việc của một sớm một chiều, nhưng nếu cha mẹ đồng hành kiên trì, con sẽ học dần kỹ năng tự điều chỉnh cảm xúc.
Quá trình đồng hành và hỗ trợ con vượt qua giai đoạn biến động này đòi hỏi sự kiên nhẫn và sự hiểu biết từ phía cha mẹ. Bằng cách áp dụng những phương pháp giáo dục tích cực và tạo môi trường gia đình hỗ trợ, các bậc phụ huynh có thể giúp con cái mình phát triển khỏe mạnh về cả thể chất và tinh thần.
