Cho thuê tài chính đang nổi lên như một kênh huy động vốn linh hoạt, giúp các doanh nghiệp tiếp cận máy móc, thiết bị hiện đại mà không cần phải bỏ ra một khoản tiền lớn hoặc sử dụng tài sản thế chấp. Thay vì phải vay vốn từ ngân hàng với lãi suất cao và các điều kiện khắt khe, doanh nghiệp có thể lựa chọn hình thức cho thuê tài chính. Theo đó, công ty tài chính sẽ mua tài sản và cho doanh nghiệp thuê lại với lãi suất tương đương với khoản vay trung và dài hạn.
Hình thức cho thuê tài chính này được đánh giá là tối ưu, đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc doanh nghiệp đặc thù có tài sản giá trị lớn nhưng khó thế chấp tại ngân hàng. Một công ty như Công ty Chứng nhận và kiểm định VinaControl đã tận dụng được lợi ích của hình thức cho thuê tài chính. Thay vì phải bỏ ra hàng chục tỷ đồng để đầu tư vào máy móc, thiết bị, công ty chỉ cần đề xuất danh mục máy móc, nhà cung cấp và mục đích sử dụng để công ty tài chính mua và cho thuê lại. Sau 3-5 năm trả gốc và lãi, doanh nghiệp sẽ sở hữu tài sản mà không cần phải sử dụng tài sản thế chấp như khi vay vốn tại ngân hàng.
Ông Đỗ Thịnh Thắng, Giám đốc Công ty Chứng nhận và kiểm định VinaControl, chia sẻ rằng với những ngành nghề đặc thù, tài sản có giá trị rất lớn nhưng lại khó thế chấp tại ngân hàng. Ví dụ, trong lĩnh vực kiểm định, một số trang thiết bị có giá trị vài tỷ đồng nhưng lại rất khó tìm đối tác mua nếu ngân hàng phát mại. Điều này cho thấy sự cần thiết của hình thức cho thuê tài chính trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp đặc thù.
Tuy nhiên, hơn 15 năm qua, thị trường cho thuê tài chính tại Việt Nam vẫn chưa phát triển mạnh mẽ do một số hạn chế. Chưa có công ty cho thuê tài chính nào được cấp phép mới và nguồn vốn của các công ty cho thuê tài chính chủ yếu phụ thuộc vào ngân hàng, khiến họ khó khăn trong việc mở rộng và phát triển. Ông Nguyễn Thiều Sơn, Tổng Giám đốc Công ty Cho thuê tài chính BIDV SuMi-Trust, cho rằng quy định của Ngân hàng Nhà nước về việc các công ty tài chính chỉ được vay ngân hàng thương mại dưới 12 tháng là một hạn chế. Trong khi đó, họ cấp tín dụng đầu ra trên 12 tháng. Ông Sơn cũng đề xuất cần thiết phải mở kênh phát hành trái phiếu cho các công ty cho thuê tài chính.
Một vấn đề khác khiến thị trường cho thuê tài chính chưa phát triển mạnh mẽ là niềm tin thị trường còn hạn chế. Ông Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn Cầu, cho rằng chương trình leasing rất phổ biến tại các nước tiên tiến nhưng chưa phổ biến tại Việt Nam do thiếu sự tin tưởng giữa hai bên: bên cho thuê và bên đi thuê. Nhiều trường hợp tại Việt Nam, bên thuê đã đem bán tài sản dù không sở hữu, dẫn đến gian lận và không trả lại thiết bị cho bên cho thuê.
Nếu Việt Nam phát triển thị trường cho thuê tài chính tương xứng với tiềm năng, có thể thành lập 400 công ty cho thuê tài chính và mở rộng quy mô dư nợ lên 300-500 ngàn tỷ đồng sau 5 năm. Khi đó, dịch vụ cho thuê tài chính sẽ trở thành kênh tiếp sức mạnh mẽ cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các doanh nghiệp sẽ có cơ hội tiếp cận với máy móc, thiết bị hiện đại mà không cần phải bỏ ra một khoản tiền lớn hoặc sử dụng tài sản thế chấp. Từ đó, các doanh nghiệp sẽ có thể tăng cường năng lực cạnh tranh và phát triển sản xuất kinh doanh.
VietnamNews đã có một cuộc trao đổi với các chuyên gia trong ngành tài chính về tiềm năng của thị trường cho thuê tài chính tại Việt Nam. Theo các chuyên gia, việc phát triển thị trường cho thuê tài chính sẽ giúp các doanh nghiệp tiếp cận với các nguồn vốn linh hoạt và đa dạng hơn. Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức cần phải vượt qua, bao gồm việc xây dựng niềm tin thị trường và hoàn thiện khung pháp lý.
