Nghỉ hè là khoảng thời gian để trẻ em nạp lại năng lượng, bồi đắp kỹ năng và sống trọn trong những trải nghiệm thực tế. Tuy nhiên, với không ít gia đình, đây lại là giai đoạn ‘mệt mỏi’ nhất trong năm. Nguyên nhân không chỉ bởi sự đảo lộn nhịp sống sinh hoạt trong gia đình mà còn là nỗi lo con trẻ đang ngày một lún sâu vào thế giới mạng, nơi tưởng chừng chỉ để giải trí nhưng lại âm thầm dẫn tới nhiều hệ lụy khó lường.
Trường hợp của chị L.T.P. (phường Bồ Đề, Hà Nội) là một trong hàng trăm gia đình đang loay hoay với câu chuyện ‘trẻ và chiếc điện thoại thông minh’. Chị P. cho biết, sau gần 2 tháng nghỉ hè, các con chị bắt đầu có dấu hiệu thay đổi tính cách, nói chuyện hay cáu gắt, làm việc qua loa, chỉ mong nhanh chóng quay lại với điện thoại hay tivi. Đặc biệt, cô con gái lớn 12 tuổi luôn dính chặt lấy chiếc điện thoại, đến mức ăn uống hay đi vệ sinh cũng không rời tay.
Theo bác sĩ Nguyễn Như Mạnh, Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng, việc lạm dụng internet và trò chơi điện tử có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần. Nghiện game và internet có thể dẫn đến các rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu, căng thẳng kéo dài. Ngoài ra, điều này còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng giao tiếp xã hội, gây rối loạn giấc ngủ, mất ngủ và làm suy giảm hiệu quả học tập cũng như công việc. Thông tin thêm về nghiện game và internet có thể được tìm thấy trên internet.
Tiến sĩ Đặng Hoàng Ngân, chuyên gia tâm lý học phát triển trẻ em và thanh thiếu niên, cảnh báo rằng trẻ em sử dụng mạng xã hội có nguy cơ bắt chước hành vi xấu lan truyền trên mạng, hình thành niềm tin lệch lạc về giá trị đạo đức, giá trị sống. Một số trẻ tin rằng, mạng xã hội là nơi chứa mọi lời giải, thậm chí coi người nổi tiếng là ‘kim chỉ nam’ về tư duy và hành vi hay tin rằng, sự giàu có là mục tiêu tối thượng. Để giúp trẻ em sử dụng mạng xã hội an toàn, các bậc phụ huynh cần giám sát và hướng dẫn con cái một cách hợp lý.
Trong khi đó, theo PGS.TS Nguyễn Trọng Lưu, Phó Chủ tịch Hội Phục hồi chức năng Việt Nam, tình trạng sa sút trí tuệ tưởng chỉ xảy ra ở người cao tuổi, nhưng ngày càng có nhiều người trẻ có biểu hiện suy giảm trí nhớ, kém tương tác xã hội và đang bước vào ngưỡng sa sút trí tuệ sớm. Để phòng ngừa sa sút trí tuệ, cần có chế độ sinh hoạt và làm việc hợp lý, kết hợp với việc tập luyện và vui chơi lành mạnh.
Để giúp trẻ không lún sâu vào thế giới mạng, các chuyên gia tâm lý khuyên rằng cha mẹ nên đồng hành, trò chuyện và định hướng để trẻ sử dụng công nghệ một cách an toàn, lành mạnh. Thay vì kiểm soát gắt gao, cha mẹ nên tạo điều kiện để con tham gia những hoạt động ý nghĩa như thể thao, học năng khiếu, kỹ năng sống, hoạt động cộng đồng. Hoạt động ngoài trời cho trẻ em có thể giúp trẻ phát triển toàn diện và khỏe mạnh.
Cha mẹ cũng nên xây dựng thời gian biểu linh hoạt nhưng hợp lý, cân bằng giữa giải trí, vận động thể chất, đọc sách và sinh hoạt ngoài trời. Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu thay đổi hành vi như cáu gắt, lo lắng, hay rối loạn giấc ngủ, kém tập trung, ngại giao tiếp, buồn chán, học tập sa sút, cha mẹ cần nhanh chóng tìm đến chuyên gia tâm lý để được tư vấn tâm lý cho trẻ em.
